ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ AÇIK BİLİM POLİTİKASI
Giriş
Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişim ve değişim, bilginin üretilme, kaydedilme ve erişim biçimlerini önemli ölçüde etkilemiştir. Üretilen bilginin kamuyla bedelsiz paylaşımı, verimli ve yeniden kullanım gereksinimi, dünyada “açık erişim” ve “açık bilim” kavramını geliştirmiştir. Bu doğrultuda, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), bilimin ve teknolojinin ilerlemesine ileri düzeyde katkı sağlamayı, açık, tekrarlanabilir ve güvenilir araştırma çıktıları ile uygulamalarını benimseyerek toplum ve tüm paydaşları yararına bilginin geniş yayılımını taahhüt eder.
ODTÜ açık bilimin araştırmayı daha şeffaf ve özenli kılmaya katkıda bulunduğuna; yenilikçiliği ve toplumun tüm kesimlerinin bilimsel çalışmalara katılımını teşvik ettiğine inanır. Bunun için yayınlara, ders kaynaklarına ve araştırma verilerine açık erişim ile açık bilimi özendiren ve destekleyen araçları ve araştırma süreçlerini geliştirmeye ve kullanmaya özen gösterir.
Dayanak
Bu politika ve yönerge metni, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 4/c ve 12/c maddeleri ile Yükseköğretim Kurulu’nun ortaya koyduğu Üniversiteler için Model Açık Bilim Politikasına ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na uygunluğu esas alır. Lisansüstü tezlerin açık erişimi için Lisansüstü Tezlerin Elektronik Kopyalarının Teslim Alınması, Saklanması ve Erişime Açılması Hakkındaki Yönerge geçerlidir.
Yetki Alanı ve Politikanın Etkisi
Bu politika, ODTÜ mensup ve öğrencileri tarafından basılı ve elektronik ortamda üretilen tüm bilimsel çalışmaları, açık ders malzemeleri ile görsel-işitsel kaynakları kapsar ve bu çalışmaların OpenMETU sisteminde depolanmasının ilkelerini belirler. Bu kapsama, ODTÜ dışından arşive konulması talebiyle iletilen açık ders ve benzeri materyaller de dâhildir. Araştırmanın üçüncü taraflarca finanse edildiği durumlarda, erişim hakları, depolama ve saklama ile ilgili taraflarla yapılan herhangi bir anlaşma, bu politikaya göre önceliklidir.
Haklar, Sorumluluklar ve Görevler
Orta Doğu Teknik Üniversitesi aşağıdakilerden sorumludur:
c. Kamu tarafından finanse edilen bilimsel çalışmaların ve araştırma çıktılarının yine kamu ile ücretsiz olarak paylaşılmasını desteklemek.
d. ODTÜ’de üretilen bilimsel bilginin sistematik ve doğru olarak indekslenmesi, korunması ve gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamak.
e. Açık Bilim sistemini, ulusal ve uluslararası harmanlama ve listeleme sistemlerine (TAA, OAI, BASE, ROAR, OpenAIRE, ROARMAP, Dspace, OpenDOAR, Open Education Consortium vb.) kayıt etmek.
f. Bilimsel bilginin paylaşımı yoluyla yapılacak yeni araştırmalarda ulusal ve uluslararası işbirliğinin gelişimine katkı sağlamak.
g. ODTÜ Açık Ders Malzemelerinin (Open Courseware - OCW) kullanımını yaygınlaştırmak.
h. Açık Bilim uygulamaları yolu ile vatandaş bilimi projelerine katılımı desteklemek.
i. Akademik arşivin içeriğini sistem tarafından sağlanan istatistiklerle izlemek ve politika uyumluluğunu gözetmek.
j. Araştırma değerlendirmesi ve ölçme kriterlerini iyileştirmede Açık Bilim uygulamalarını yerleştirmek ve açık akran değerlendirmesi deneyimini sağlamak.
k. Araştırmacılara uygun rehberlik için mekanizmalar ve hizmetler sağlamak ve bu hizmetleri geliştirmek.
l. Veri yönetimi planlarının geliştirilmesi ile ilgili konuları içeren, ancak bunlarla sınırlı olmayan ulusal ve Avrupa Birliği yasalarına uyumlu veriler ile ilgili tüm konulardan sorumlu bir veri yöneticisi atamak.
m. Üniversitenin akademik arşiv ve diğer araştırma altyapılarının FAIR veri ilkeleri (Findable=Bulunabilir, Accessible=Erişilebilir, Interoperable=Birlikte Çalışabilir, Reusable=Yeniden Kullanılabilir) ve Avrupa Açık Bilim Bulutu teknik özellikleriyle uyumluluğunu sağlamak.
n. Araştırmacıların içerik ve veri paylaşımında Creative Commons vb. lisansları kullanarak paylaşım şartlarını belirlemelerini sağlamak.
o. Benzersiz tanımlayıcıların (DOI'ler, ORCID veya diğerleri gibi) kullanımının zorunluluğunu sağlamak.
Araştırmacılar aşağıdakilerden sorumludur:
1. Bu politika ve yönergede belirtilen ilke ve şartlara uygun olarak yayınlarını, verilerini ve eğitim kaynaklarını yönetmek.
2. Katkı sağladıkları bilimsel çalışmaların ön baskı, son baskı veya yayıncı baskısının yayıncının izin verdiği koşullar doğrultusunda OpenMETU sistemine zamanında konulmasını sağlamak.
3. Öncelikli üçüncü taraflarla herhangi bir anlaşma olmaması durumunda, yayınların ve verilerin üretimi, işlenmesi, depolanması, yönetimi ve dağıtımı ile ilgili örgütsel, düzenleyici, kurumsal ve diğer sözleşmelerden doğan yasal yükümlülüklere uymak.
4. Verilerin işlenmesini yöneten ilkelerin (mevcut politika ve fon verenlerin yetkilerine uygun olarak) bir veri yönetim planında yer almasını sağlamak.
Yayınlara Açık Erişim
1. Araştırmacılar akademik arşive tam metnin (yayınlanmış makale veya makalenin yayınlanmadan önceki hakem kontrolünden geçmiş kopyasının) yanı sıra ilgili üst verilerin önceden veya yayınlandıktan sonra makine tarafından okunabilir elektronik kopyasını zamanında koymakla veya konulmasını sağlamakla sorumludurlar. Bu durum, yayınların açık erişimde yayımlanması (Altın Açık Erişim) durumunda da geçerlidir.
2. “Yeşil Açık Erişim” söz konusu olduğunda, tüm yayınların tam metinlerinin en fazla 6 ay içinde (ya da sosyal bilimler ve beşeri bilimlerdeki yayınlar için 12 ay içerisinde) standart bir açık lisans altında erişilebilir olması gerekir. Monografların akademik arşive konulması zorunludur, ancak yayıncı ambargosu sona erene kadar erişim kapalı kalır.
3. “Kapalı” yayınların görünürlüklerini artırmak amacıyla bu tür yayınların üst verilerinin açık bir şekilde erişilebilir olması gereklidir.
4. ODTÜ, mensup ve öğrencilerini, telif hakkı sahipliğini korumaya ve sadece yayınlama için gerekli olan haklar konusunda yayıncılara lisans vermeye teşvik eder. (Bu, yayın sözleşmesinde ek kullanılarak mümkündür. Bkz: https://sparcopen.org/wp- content/uploads/2016/01/Access-Reuse_Addendum.pdf).
5. ODTÜ, araştırmacılarını mevcut politikanın yürürlüğe girdiği tarihten önceki yayınlarını akademik arşive koymaya ve bu yayınları mümkün olan en kısa sürede açık bir şekilde erişilebilir kılmaya teşvik eder.
6. ODTÜ, mensup ve öğrencilerinin yayınlarını bireysel veya kurumsal olarak değerlendirirken (araştırma performans teşvik, atama ve yükseltme sistemleri değerlendirmeleri dahil) sadece üst veri ve tam metinleri yukarıda belirtilen şartlara uygun olarak akademik arşive konulan yayınları değerlendirir.
7. ODTÜ mensup ve öğrencileri birden fazla kurumdan birden fazla yazarla işbirliği ile hazırladıkları çalışmaları OpenMETU sisteminde depolayabilir. Birden fazla ODTÜ mensup ve öğrencisi tarafından gerçekleştirilmiş çok yazarlı çalışmalarda kaynağı, yazarlardan birisi, DOI numarası ve diğer yazarların isimlerini de ekleyerek OpenMETU sistemine aktarır veya aktarılmasını sağlar.
Araştırma Verilerine Açık Erişim
1. ODTÜ, araştırmacılarının bilimsel çalışmalarda elde ettikleri verileri uluslararası standartlara uygun (verilerin ve hizmetlerin açık ve FAIR ilkelerine uygun, izlenebilir ve kullanılabilir olduğunu güvenceye alan) OpenMETU’ye koymaları için gerekli teşvik ve düzenlemeleri sağlar.
2. ODTÜ Araştırma Ekosistemi “mümkün olduğunca açık, gerektiği kadar kapalı” ilkesine uyar. Eğer veriler yasal, gizlilik veya ilgili diğer (örneğin hassas veri veya kişisel veriler) nedenlerle açık değilse bu anlaşılır biçimde açıklanmalıdır. Verilerin bulunmasını sağlayan üst verileri her durumda sağlar.
3. ODTÜ, Açık Bilim kaynaklarının izlenmesi için Açık Bilim Bulutu şartlarına uygun uygulamaları teşvik eder.
4. ODTÜ araştırmacıları, dahil oldukları her araştırma faaliyeti için uygun bir veri yönetim planı sunar.
5. ODTÜ araştırmacıları, uygun lisansların belirlenmesi yoluyla proje sonrası kullanım haklarını tanımlar.
6. ODTÜ araştırma verileri için minimum arşiv süresi, kalıcı bir tanımlayıcının atanmasından sonra 10 yıldır. Gerekli arşiv süresinin sona ermesinden sonra veya yasal ve etik nedenlerden dolayı bu kayıtların silinmesi veya imha edilmesi durumunda, bu tür eylemlerin tüm yasal ve etik perspektiflerinin dikkate alınması gerekir.
Açık Bilim
ODTÜ Açık Bilim uygulamaları anlayışını, yayınlar ve verilere açık erişimin ötesinde, aktif olarak teşvik eder. Örneğin vatandaş bilimi projelerine katılım, açık akran değerlendirmesinin kullanımı, açık eğitim kaynaklarının kullanımı, açık ve standart açık lisanslar altındaki verilerin ve içeriğin serbest bırakılmasını ve bunların gelişimini izler.
Altyapı
1. ODTÜ, Açık Bilime geçişi gerçekleştirmek için gerekli altyapıyı oluşturur; finansmanı, sürdürülebilirliğini, yaygın ve etkili kullanımını sağlamak üzere gerekli tedbirleri alır.
2. ODTÜ, OpenMETU sisteminde indekslenen verilerin tek merkezden tüm kullanıcılara hızlı ve uluslararası standartlara uygun olarak işlerliğini sağlar.
3. OpenMETU sistemi, OAI-PMH protokolü, Open Education Consortium ve OpenAIRE gibi uluslararası açık erişim sistem, rehber ve konsorsiyumlar ile uyumlu çalışır ve Avrupa Açık Bilim Bulutu ile bağlantılıdır.
Araştırma Değerlendirme ve Ölçme
1. ODTÜ, fon sağlayıcı kuruluşlar ve diğer uygun birimler ile işbirliği içinde konuyla ilgili Avrupa’daki gelişmeleri ve Avrupa Açık Bilim Politikası Platformu'nun çalışmalarını izleyerek araştırma kalitesini ve Açık Bilim davranış ve uygulamalarını teşvik eden bir araştırma değerlendirme çerçevesi geliştirmeyi taahhüt eder. Farklı disiplinler ve farklı kariyer aşamalarında olan araştırmacılar üzerindeki etkilerini dikkate alır.
2. Açık Bilim uygulamalarını kullanan araştırmacılar için ödül mekanizmalarının oluşturulmasını (örneğin açık platformlar aracılığıyla kesin olmayan sonuçları paylaşmayı, açık yazılım ve diğer araçları kullanmayı, açık işbirlikli projelere katılımı (vatandaş bilimi, açık ders kaynakları paylaşmayı) vb.) taahhüt eder.
Eğitim
1. ODTÜ, Açık Bilim farkındalığının artması, benimsenmesi ve uygulanması; araştırmacılar ile destek personelinin veri yönetim becerilerini geliştirmek için Kütüphane ve
Dokümantasyon Daire Başkanlığı, Bilgi İşlem Daire Başkanlığı ve diğer uygun birimler ve kurumlarla işbirliği içerisinde eğitim kursları açmayı koordine eder. Bu tür eğitim kursları, açık erişim yayıncılığı, açık veri, veri yönetimi, araştırma verisi ve araştırma etiği için gerekli bilgileri içerir ve becerileri geliştirir.
1. Eğitim farklı disiplinler dikkate alınarak tüm kariyer aşamalarındaki araştırmacılara sunulur ve müfredata dahil edilir.
2. Bu faaliyetler için uygun finansman sağlanır ve bu amaçla fon sağlayıcı kuruluşlar ile birlikte diğer paydaşlarla olan sinerjiler araştırılır.
Politikanın ve Yönergenin Geçerliliği
Bu politika ve yönerge, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Senatosu tarafından her iki yılda bir gözden geçirilecek ve güncellenecektir. ODTÜ Rektörlüğü, bu politika ve yönergenin uygulanmasından sorumlu olacak ve gerektiğinde ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkların çözümünde ve politika ve yönergede yapılabilecek değişiklikler konusunda yürütücü görevini üstlenecektir. Bu politikanın ve yönergenin tamamı geçerlilik tarihinden itibaren bir yıl boyunca, araştırma verileriyle ilgili olan kısmı ise aynı tarihten itibaren iki yıl boyunca pilot olarak uygulanacaktır.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Açık Bilim Komisyonu
ODTÜ Açık Bilim Politikası ve Yönergesinin uygulanmasını izlemek, desteklemek, değerlendirmek ve gerektiğinde güncellemek için gerekli çalışmaları yapar. Açık bilimin ve açık erişimin ODTÜ’de tanıtımını ve yürütülmesini sağlar. Bunun için gerekli işleyiş kurallarını belirler ve Açık Bilim Danışma Kurulu ile koordineli olarak çalışır. Komisyon, Rektörün görevlendireceği Rektör Yardımcısının başkanlığında ve yılda iki kereden az olmamak suretiyle gerekli gördüğü durumlarda toplanır. Komisyonun uzman üyeleri bu göreve üç yıl süreliğine Rektörlük tarafından atanır. Bu üyeler görev sürelerinin sonunda yeniden atanabilir. Komisyon üyeleri,
1. KDDB’den sorumlu Rektör Yardımcısı
2. BİDB’den sorumlu Rektör Yardımcısı
3. Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı
4. Bilgi İşlem Daire Başkanı
5. Açık Bilim ve Kurumsal Arşiv konularında uzman en az iki öğretim üyesi
6. BİDB ilgili personeli
7. KDDB ilgili personelinden oluşur.
Komite, gerekli gördüğü hallerde politika ve yönergeyi revize etmekten sorumlu olacaktır. Öneri ve görüşler ODTÜ Rektörlüğüne sunulacaktır.
Açık Bilim Koordinatörleri
Açık Bilim Koordinatörleri bağlı oldukları akademik birimlerde açık bilim ve açık erişim tanıtım ve farkındalık çalışmalarını koordine eder. Gerektiğinde açık bilim kapsamında ilgili birim, kurul ve komisyonlara birimi ile ilgili veri ve bilgi sağlar. Her akademik birim yöneticisi bu amaçla bir koordinatörü görevlendirir. Bu koordinatör, kalite koordinatörü ile aynı kişi olabileceği gibi konunun uzmanı farklı bir öğretim elemanı da olabilir. Açık bilim koordinatörü ataması ve değişikliği en geç iki iş günü içinde Açık Bilim Komisyonu Başkanlığına yazılı olarak bildirilir.
Açık Bilim Danışma Kurulu
Açık bilimin fakültelerde, enstitülerde ve yüksekokullarda tanıtım ve farkındalık çalışmalarını koordine eder. Gerekli durumlarda OpenMETU’de bulunan bir yayının veya çalışmanın erişim koşulunu belirler. Kurul, Açık Bilim Koordinatörleri ile işbirliği içinde çalışır ve gerektiğinde Açık Bilim Komisyonuna görüş sunar.
Açık Bilim Danışma Kurulu aşağıdaki üyelerden oluşur. Danışma Kuruluna üyelerin kendi aralarından seçeceği bir üye bir yıl boyunca başkanlık eder. Aynı üye tekrar başkan olarak seçilebilir.
1. Fen Edebiyat Fakültesi Açık Bilim Koordinatörü
2. Mimarlık Fakültesi Açık Bilim Koordinatörü
3. Mühendislik Fakültesi Açık Bilim Koordinatörü
4. İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Açık Bilim Koordinatörü
5. Eğitim Fakültesi Açık Bilim Koordinatörü
6. Yabancı Diller Yüksek Okulu Açık Bilim Koordinatörü
7. Meslek Yüksekokulu Açık Bilim Koordinatörü
8. Uygulamalı Matematik Enstitüsü Açık Bilim Koordinatörü
9. Enformatik Enstitüsü Açık Bilim Koordinatörü
10. Deniz Bilimleri Enstitüsü Açık Bilim Koordinatörü
11. Sosyal Bilimler Enstitüsü Açık Bilim Koordinatörü
12. Fen Bilimleri Enstitüsü Açık Bilim Koordinatörü
13. Müzik ve Güzel Sanatlar Bölümü Başkanlığı Açık Bilim Koordinatörü
14. Türk Dili Bölümü Başkanlığı Açık Bilim Koordinatörü.
Yararlanma Hakkı
OpenMETU’de yer alan bilimsel ve entelektüel çalışmalardan yararlanma hakkı aşağıda belirtilen koşullarda gerçekleştirilir.
1. İsteyen herkes sistemde kayıtlı olup erişime açık olan çalışmalara serbestçe erişebilir.
ç. Sistemde yer alan bilgi kaynakları kullanıldığında, kullanan kişi tarafından kaynak gösterilmesi bilimsel etik açısından gerekli ve zorunludur.
Yürürlük
Bu politika ve yönerge, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Senatosunun 12.2.2019 tarihli ve 2019/2 nolu toplantısında alınan 2 nolu kararı ile yürürlüğe girmiştir.
Yürütme
Bu Politika ve Yönerge Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rektörlüğünce yürütülür.
EK: Kısaltmalar ve Tanımlar Kısaltmalar
OpenMETU: ODTÜ açık bilim/erişim ve kurumsal arşiv sistemi
ODTÜ: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
KDDB: Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
BİDB: Bilgi İşlem Daire Başkanlığı
TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
YÖK: Yükseköğretim Kurulu
OECD: Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü
OAI-PMH: Open Archives Initiative Protocol for Metadata Harvesting OpenAIRE: Bir Avrupa Komisyonu açık bilim altyapı projesinin adı ORCID: Open Researcher and Contributor Identifier
OCW: Open Courseware
DOI: Digital Object Identifier - Sayısal Nesne Tanımlayıcı
FAIR: Findable-Accessible-Interoperable-Reusable
Tanımlar
⦁ Açık Akran Değerlendirmesi: İnceleme ve yayın süresi boyunca hem inceleyenin hem de yazarın birbirlerinin kimlikleri hakkında bilgi sahibi olduğu bir bilimsel inceleme mekanizması olarak tanımlanmaktadır.
⦁ Açık Bilim: Bilimin; yayınların, araştırma verilerinin, laboratuvar notlarının ve diğer araştırma süreçlerinin ücretsiz erişilebildiği, araştırmanın yeniden kullanımı, dağıtımı ve üretilmesine izin veren koşullarla, diğer araştırmacıların birlikte çalışabileceği ve katkıda bulunabileceği şekilde yapılmasıdır.
⦁ Açık Eğitim Kaynakları (Open Education Resources): OECD'ye göre “başkaları tarafından eğitim amaçlı olarak serbestçe yeniden kullanmaya ve sürekli iyileştirmeye izin veren açık lisansları kullanan öğretim, öğrenme ve araştırma materyalleri”dir.
⦁ Açık Erişim: Bilimsel literatürün internet aracılığıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler olmaksızın erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, tam metne bağlantı verilebilir, dizinlenebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir olmasıdır.
⦁ Altın Yol Açık Erişim: Akademik dergilerde yayınlanan araştırmacıların çalışmalarının, yayınlanan dergi aracılığıyla ve yayınlandığı andan itibaren açık erişim olmasıdır.
⦁ Yeşil Yol Açık Erişim: Araştırmacıların, akademik dergilerde yayımlanan çalışmalarının yayına kabul edilmiş sürümünün birer kopyasının açık arşivlerde açık erişim olmasıdır.
⦁ Açık Veri: Herhangi bir telif hakkı, patent ya da diğer kontrol mekanizmalarına tabi olmaksızın herkes tarafından ücretsiz ve özgürce kullanılabilen, tekrar kullanılabilen ve dağıtılabilen veridir.
⦁ Akademik Çalışmalar: ODTÜ mensuplarının ve öğrencilerinin araştırmaları, aldıkları fonlar ve yaratıcı faaliyetleri sonucu ortaya çıkan tüm çalışmaları ifade eder.
⦁ Akademik Arşivler ve Konu Arşivleri: Kamu kaynaklarıyla desteklenen bilimsel araştırmalardan üretilen yayınları, verileri ve diğer fikri ürünleri (tezler, ders malzemeleri, çalışma raporları vb.) toplayan, düzenleyen ve uzun dönemli olarak arşivleyen sistemlerdir.
⦁ Ambargo: Akademik arşiv sisteminde yer alan ODTÜ mensup ve öğrencilerine ait bilimsel çalışmaların çeşitli sebeplerle (makale yayınlama, patent başvurusu kurumsal ve ulusal çıkarlar vb.) belirli bir süre erişime kapalı kalmasını ifade eder.
⦁ Araştırma: Bilginin ilerletilmesi hedefi ile her türlü yaratıcı ve sistematik çalışma olarak tanımlanmaktadır.
⦁ Araştırma Verisi: Bilimsel yayınlarda sunulan sonuçları doğrulamak için kullanılan veriler (örn. istatistikler, deney sonuçları, ölçümler, gözlemler, görüşme kayıtları, görüntüler, vb.) veya bir proje sırasında kullanılan ve veri yönetim planında açıklanan diğer verilerdir.
⦁ Araştırmacı: Çalışanlar ve doktora öğrencilerinin de dahil olduğu, istihdam düzeylerine bakılmaksızın, her seviyeden ODTÜ araştırma personelinin herhangi bir üyesi olarak tanımlanmaktadır.
⦁ Avrupa Açık Bilim Bulutu (European Open Science Cloud – EOSC): Avrupa Komisyonu’nun Nisan 2018’de ayrıntılarını açıkladığı, Avrupa Birliği’ndeki 1,7 milyon
araştırmacı ve 70 milyon bilim ve teknoloji uzmanının akademik dergi ve kitaplarda “gömülü” verisinin toplanmasını ve bu verilerin herkesin kullanımına açılmasını hedefleyen bir projedir. https://ec.europa.eu/research/openscience/index.cfm?pg=open- science-cloud
⦁ Bilgi Kaynakları: Kütüphane koleksiyonunda bulunan basılı (kitap, dergi, gazete, rapor vb.), elektronik (çevrimiçi veri tabanları), çoklu ortam (CD-ROM, DVD-ROM, VHS vb.) kaynaklarını ifade eder.
⦁ Depolama: Bilimsel ve entelektüel çalışmaların ODTÜ akademik arşivi sistemine depolama sürecini ifade eder.
⦁ DOI (Digital Object Identifier - Sayısal Nesne Tanımlayıcı): Online ortamda bulunan bir fikri mülkiyeti ya da bu fikri mülkiyetin bir parçasını tanımlayan tanımlayıcılardır. ⦁ https://www.doi.org/
⦁ Kurumsal Arşiv: ODTÜ’de üretilen bilimsel ve entelektüel çalışmaların arşivlenerek/saklanarak açık erişime sunulduğu dijital ortam içeren sistemi tanımlar.
⦁ OAI-PMH: Açık Arşivler Girişimi tarafından geliştirilen bir protokoldür. Bu protokol bir arşivdeki üst veri tanımlarını harmanlamak (ya da toplamak) için kullanılır.
⦁ Bilimsel ve Entelektüel Çalışmalar: ODTÜ mensuplarının ve öğrencilerinin araştırmaları, aldıkları fonlar ve üretici/yaratıcı faaliyetleri sonucu ortaya çıkardıkları; makale, tez, kitap/kitap bölümü, görsel işitsel materyal, bildiri, sunum, proje, tasarım, rapor, patent, ders materyali, yazılım ürünü gibi çalışmaları ifade eder.
⦁ FAIR Prensipleri: Araştırma verisi yönetiminde veya Avrupa Açık Bilim Bulutu ile ilgili girişimlerden herhangi birinde yer alan bir kısaltmadır. Verinin Findable (bulunabilir), Accessible (erişilebilir), Interoperable (birlikte çalışabilir), Reusable (yeniden kullanılabilir) olması prensiplerine dayanmaktadır. ⦁ https://www.go⦁ -fair.org/fair-principles
⦁ ORCID (Open Researcher and Contributer ID): Araştırmacıları benzersiz olarak tanımlayan ve bilimsel faaliyetler arasında otomatik bağlantıyı destekleyen kalıcı bir dijital tanımlayıcıdır.
⦁ OpenAIRE: Avrupa Komisyonunun açık bilim hedefleri doğrultusunda bilimsel yayın çıktılarına, açık araştırma verilerine ve araştırma bilgisine erişime, verileri analiz etmeye olanak sağlayan ve içerik sağlayıcılara çeşitli servisler sunan teknik açık erişim altyapı proje⦁ sidir. www.openaire.eu
⦁ OpenMETU: ODTÜ araştırmacılarının yayınlarına ve araştırma verilerine açık erişim sağlayan kurumsal arşivdir.
⦁ Creative Commons Lisans: Creative Commons, entellektüel, kültürel ya da sanatsal yaratıcı çalışmaların kullanımı ve paylaşımını mümkün kılan, kâr amacı gütmeyen bir organizasyondur. Yayının diğer araştırmacılar tarafından her türlü kullanımını engellemek yerine, gerekirse başka çalışmalara temel oluşturmasına izin verildiğini belirten lisanstır.
⦁ Telif Hakkı: Kişinin her türlü fikri çabası ile ürettiği ürünler üzerinde hukuken sahip olduğu maddi ve manevi hakların tamamıdır.
⦁ Üst Veri: Bir bilgi kaynağını tanımlayan veri kümesi. Başka bir ifadeyle, sayısal bilgilerin ve bilgi kaynaklarının bulunması, kimliklendirilmesi, kullanımı ve yönetimi ile ilgili yapılandırılmış, tanımlayıcı bilgidir.
⦁ Veri Yönetim Planı: Araştırmacıların araştırma veri kalitesi, veri paylaşımı ve veri güvenliği konusundaki sorumluluklarını nasıl karşılayacaklarını gösteren bir araçtır.
⦁ Yayın: Kurumda bulunan araştırmacıların hakemli yayınlanmış (veya yayınlanmakta olan) çalışmaları olarak tanımlanır.
⦁ Açık Ders Malzemesi (OCW): Toplumun yararlanmasına açık, erişilebilir ders malzemesi.