ODTÜ Kütüphanesi'nin temel amacı, kullanıcılara yüksek kalitede hizmet sunmaktır. Hizmetimizin beklenen standartlar veya belirlenmiş kalite politikaları için yeterli olmadığını düşünüyorsanız, lütfen aşağıdaki adımları izleyin:
1. Adım: Şikayetinizi personele bildirin ve sorunu fark etmelerine yardımcı olun
2. Adım: Şikayetinizin ele alınış şeklinden memnun değilseniz, sorununuzla ilgili birim sorumlusu ile iletişime geçebilirsiniz. Bu bilgiler web sayfamızda mevcuttur.
3. Adım: Hala memnun değilseniz, web sayfamızdaki Geri Bildirim ve Öneri formunu veya kütüphanedeki giriş ve rezerv masasında PC terminallerinin yanında bulunan Öneri Bildirim Formunu doldurabilirsiniz. Şikayetlerinizle genellikle 24 saat içinde ilgilenmeye çalışacağız.
4. Adım: İlk üç adımda çözüme kavuşturulmayan bildirimleriniz için ODTÜ Genel Sekreterlik Memnuniyet ve İyileştirme Formu aracılığıyla bildiriminizi doğrudan Üniversiteye iletebilirsiniz.
Kurallar ve Politikalar
-
Zengin basılı ve elektronik kitap ve dergi koleksiyonumuzu, değişen kaynak çeşitliliğini göz önüne alarak her geçen gün çoğaltacak,
-
Elektronik kaynakların kullanım oranını en üst seviyeye taşıyarak rekabet gücümüzü artıracak,
-
Güçlü teknik donanımımızla teknolojik değişime uyum sağlama becerimizi sürdürecek,
-
Verdiğimiz hizmetin kalitesini, her zaman daha iyisi olacağı inancı ile sürekli iyileştirecek,
-
Örgütsel ve yönetsel becerilerimizi işbirliği ve dayanışma kültürümüzle çoğaltacak,
-
Çalışanlarımızın nitelik ve nicelik açıdan yeterliliği için gerekli her türlü çabayı harcayacak,
-
Çalışanlarımızın sürekli eğitimini destekleyecek eğitim programları ile çalışanların etkinliğini artıracak,
-
Fiziksel ortamımızın güvenli, emniyetli ve yeterli olması için gerekli kaynakların ayrılmasını sağlayacak,
-
Kurumsal risk ve fırsat belirlemelerine yönelik faaliyetleri zamanında planlayacak istenmeyen etkileri önleyerek yenilikleri uygulama olasılıklarını yakalayacak,
-
Kurumsal faaliyetlerin uygulanmasına yönelik tüm yasal mevzuat ve düzenleyicilerden doğan şartların tanımlanması, duyurulması ve güncel tutulmasını sağlayacak,
-
Kurumsallaştırmayı başardığımız işletim ve yönetim sistemimizle kendimizi sürekli ölçecek ve geliştireceğiz.
Cevat GÜVEN
Kütüphane ve Dokumantasyon Daire Başkanı
Üniversite Yönetim Kurulunun 19 Temmuz 2016 tarih ve 2016/12 sayılı kararının ekidir.
ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
KÜTÜPHANE VE DOKÜMANTASYON DAİRE BAŞKANLIĞI’NA AİT KAYNAKLARIN KULLANIMINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
Amaç ve Kapsam
Madde 1–(1) Bu usul ve esasların amacı ODTÜ KDDB’ye ait kaynakların (fiziksel kaynaklar ve bilgi kaynakları) kullanımı ile ilgili hükümleri düzenlemektir.
Madde 2–(1) Bu usul ve esaslarda geçen
a) Bilgi kaynakları: Kütüphane koleksiyonunda bulunan basılı (kitap, dergi, gazete, rapor ve benzeri.), elektronik (çevrimiçi veritabanları), çoklu ortam (CD, DVD, kaset, ve benzeri.) kaynakları,
b) ILL: (Inter Library Loan): Kütüphanelerarası ödünç verme işlemlerini,
c) Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesini
d) KDDB: Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı,
e) Kullanıcı: Üye olup olmadığına bakılmaksızın Kütüphane hizmetleri ve bilgi kaynaklarından yararlanan kişileri,
f) Ödünç Verme Birimi: Uzun süreli ödünç verme işlemlerinin yapıldığı yeri,
g) Rezerv: Kısa süreli ödünç verilen, bilgi kaynaklarının bulunduğu yeri,
h) Sistem: Kütüphane otomasyon sistemini,
i) Üye: Önlisans, lisans ve lisansüstü öğrencileri (uluslararası değişim öğrencileri dahil), ODTÜ’de çalışan veya ODTÜ’den emekli olan akademik ve idari personeli, “ek görevli” statüsünde olanları, Doktora Sonrası Araştırma Programı-DOSAP kapsamındaki araştırmacıları, Proje personelini, ODTÜ Geliştirme Vakfı ve ODTÜ Teknokent çalışanları ile Protokol yapılan üniversitelerin ve resmi kurumların akademik ve idari personelini ifade eder.
Kütüphane Kullanım Koşulları
Madde 3– (1) Üyeler kütüphanede yer alan bilgi kaynaklarını ödünç alabilir veya bu kaynaklardan kütüphane içerisinde yararlanabilir.
(2) Üye olmayanlar kütüphanede yer alan bilgi kaynaklarından sadece kütüphane içerisinde yararlanabilir.
(3) Üyeler, sistemde yer alan kişisel bilgilerindeki değişiklikleri zamanında kütüphaneye bildirmekle yükümlüdürler.
(4) Kullanıcılar, bilgi kaynaklarından yararlanırken mevcut "Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu"na uymakla yükümlüdür. Kullanıcı hakkında bu kanuna muhalefetinden dolayı yasal idari ve yasal işlem başlatılabilir. Kullanıcı, bu maddeye muhalefetinden dolayı Üniversiteye/Kütüphaneye hiç bir hukuki sorumluluk yükleyemez.
(5) Kullanıcıların "Kütüphane İçerisinde Uymaları Gereken Kurallar", KDDB tarafından belirlenir ve kullanıcılara duyurulur.
Ödünç Verme Esasları ve Kuralları
Madde 4–(1) Üye, üye olmayan ve ILL sistemiyle kütüphaneden yararlanan kullanıcılar için kütüphane bilgi kaynaklarının kullanımı ve ödünç verilmesine yönelik uygulama esasları ve kriterleri (sayı, süre, çeşit vb), koleksiyonun mevcut durumu, talep ve ihtiyaçlar dikkate alınarak Rektörlük Makamının bilgisi dahilinde KDDB tarafından belirlenir ve kullanıcılara duyurulur.
(2) Kütüphane bilgi kaynaklarının/ koleksiyonun korunması amacıyla her türlü bilgi kaynağı için “Ödünç Verme/Teslim Alma Esas ve Kuralları” nın Rektörlük Makamı’nın bilgisi dahilinde belirlenmesi, kullanıcılara duyurulması ve yürütülmesi KDDB’nin yetki ve sorumluluğundadır. KDDB tarafından değiştirilene kadar Ek.1deki kurallar geçerlidir.
Üyelerin Üniversite’den Ayrılmaları Durumunda Uygulanacak Kurallar
Madde 5–(1) Üniversite’den herhangi bir nedenle (emeklilik, istifa veya mezuniyet gibi) ayrılan üyelerin, ödünç aldıkları bilgi kaynaklarını iade etmeden ve varsa gecikme ceza bedelini ödemeden ilişik kesme işlemleri tamamlanmaz.
(2) Ödünç aldığı bilgi kaynağını iade etmeksizin herhangi bir nedenle Üniversite’den ayrılan üyeler hakkında yasal işlem yapılır.
ODTÜ KÜTÜPHANELERİNDEKİ BİLGİ KAYNAKLARININ ÖDÜNÇ VERİLMESİNDE VE İADE EDİLMESİNDE UYGULANACAK KISTAS VE KURALLAR
1) KDDB de bulunan bilgi kaynakları üyelere aşağıda belirtilen kıstaslara göre ödünç verilir.
A) Akademik ve İdari Personel
a) Tam Zamanlı Akademik personel toplam 25 kitabı 30 gün süreyle, istemesi durumunda 25 kitabın 5’ini ders kitabı olarak bir dönemlik ödünç alabilir. Bilgi kaynağı başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise; 30 gün süreyle ödünç aldığı kitaplar için 3 kez uzatma işlemi yapabilir. Dönemlik aldığı ders kitapları için süre uzatma işlemi yapamaz. Rezerv koleksiyonundan, kitapların ödünç verilme sürelerine uygun şekilde kitap ödünç alabilir. Bu süreler; "A" tipi kitaplar için 3 saat (saat 16.00’dan sonra ödünç alınmak istenirse ertesi gün saat 11.00’ e kadar), "B" tipi kitaplar için 1 gün, "C" tipi kitaplar için 3 gündür. Ayrıca akademik personel 2 ciltli dergiyi 7 gün, 2 çoklu ortam kaynağını 3 gün süreyle ödünç alabilir. Başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise; çoklu ortam kaynakları için 1 kez süre uzatma işlemi yapabilir. Ödünç aldığı dergilerin süresini uzatamaz. Sistem üzerinden 3 adet bilgi kaynağı ayırtabilir. Ayırttığı bilgi kaynaklarını 3 gün içinde ödünç almazsa; ayırtma işlemi sistem tarafından iptal edilir. Bireysel çalışma odalarını (carrels) 3 saat kullanabilir.
b) Ek görevli 15 kitabı 30 gün, 2 ciltli dergiyi 7 gün, 2 çoklu ortam kaynağını 3 gün süreyle ödünç alabilir. Rezerv koleksiyonundan, kitapların ödünç verilme sürelerine uygun şekilde kitap ödünç alabilir. Bu süreler; "A" tipi kitaplar için 3 saat (saat 16.00’dan sonra ödünç alınmak istenirse ertesi gün saat 11.00’ e kadar), "B" tipi kitaplar için 1 gün, "C" tipi kitaplar için 3 gündür. Başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise; kitaplar için 2, çoklu ortam kaynakları için 1 kez süre uzatma işlemi yapabilir. Ödünç aldığı dergilerin süresini uzatamaz. Sistem üzerinden 3 adet bilgi kaynağı ayırtabilir. Ayırttığı bilgi kaynaklarını 3 gün içinde ödünç almazsa; ayırtma işlemi sistem tarafından iptal edilir.
c) Emekli akademik personel 15 kitabı 30 gün, 2 ciltli dergiyi 7 gün, 2 çoklu ortam kaynağını 2 gün süreyle ödünç alabilir. Rezerv koleksiyonundan, kitapların ödünç verilme sürelerine uygun şekilde kitap ödünç alabilir. Bu süreler; "A" tipi kitaplar için 3 saat (saat 16.00’dan sonra ödünç alınmak istenirse ertesi gün saat 11:00’ e kadar), "B" tipi kitaplar için 1 gün, "C" tipi kitaplar için 3 gündür. Başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise; kitaplar için 2, çoklu ortam kaynakları için 1 kez süre uzatma işlemi yapabilir. Ödünç aldığı dergilerin süresini uzatamaz. Sistem üzerinden 3 adet bilgi kaynağı ayırtabilir. Ayırttığı bilgi kaynaklarını 3 gün içinde ödünç almazsa; ayırtma işlemi sistem tarafından iptal edilir.
d) İdari personel 15 kitabı 30 gün, 2 ciltli dergiyi 7 gün, 2 çoklu ortam kaynağını 3 gün süreyle ödünç alabilir. Rezerv koleksiyonundan, kitapların ödünç verilme sürelerine uygun şekilde kitap ödünç alabilir. Bu süreler; "A" tipi kitaplar için 3 saat (saat 16.00’dan sonra ödünç alınmak istenirse ertesi gün saat 11.00’ e kadar), "B" tipi kitaplar için 1 gün, "C" tipi kitaplar için 3 gündür. Başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise; kitaplar için 3, çoklu ortam kaynakları için 1 kez süre uzatma işlemi yapabilir. Ödünç aldığı dergilerin süresini uzatamaz. Sistem üzerinden 3 adet bilgi kaynağı ayırtabilir. Ayırttığı bilgi kaynaklarını 3 gün içinde ödünç almazsa; ayırtma işlemi sistem tarafından iptal edilir.
e) Emekli idari personel 5 kitabı 30 gün, 2 ciltli dergiyi 7 gün, 2 çoklu ortam kaynağını 2 gün süreyle ödünç alabilir. Rezerv koleksiyonundan, kitapların ödünç verilme sürelerine uygun şekilde kitap ödünç alabilir. Bu süreler; "A" tipi kitaplar için 3 saat (saat 16.00’dan sonra ödünç alınmak istenirse ertesi gün saat 11.00’ e kadar), "B" tipi kitaplar için 1 gün, "C" tipi kitaplar için 3 gündür. Başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise; kitaplar için 2, çoklu ortam kaynakları için 1 kez süre uzatma işlemi yapabilir. Ödünç aldığı dergilerin süresini uzatamaz. Sistem üzerinden 3 adet bilgi kaynağı ayırtabilir. Ayırttığı bilgi kaynaklarını 3 gün içinde ödünç almazsa; ayırtma işlemi sistem tarafından iptal edilir.
B) Öğrenci
a) Doktora öğrencisi 25 kitabı 30 gün, 2 ciltli dergiyi 7 gün, 2 çoklu ortam kaynağını 2 gün süreyle ödünç alabilir. Rezerv koleksiyonundan, kitapların ödünç verilme sürelerine uygun şekilde kitap ödünç alabilir. Bu süreler; "A" tipi kitaplar için 3 saat (saat 16.00’dan sonra ödünç alınmak istenirse ertesi gün saat 11.00’ e kadar), "B" tipi kitaplar için 1 gün, "C" tipi kitaplar için 3 gündür. Başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise; kitaplar için 3, çoklu ortam kaynakları için 1 kez süre uzatma işlemi yapabilir. Ödünç aldığı dergilerin süresini uzatamaz. Sistem üzerinden 3 adet bilgi kaynağı ayırtabilir. Ayırttığı bilgi kaynaklarını 3 gün içinde ödünç almazsa; ayırtma işlemi sistem tarafından iptal edilir. Haftaiçi 3 saat süreyle Tablet PC ödünç alabilir. Bireysel çalışma odalarını (carrels) 3 saat kullanabilir.
b) Yüksek lisans öğrencisi 20 kitabı 30 gün, 2 ciltli dergiyi 7 gün, 2 çoklu ortam kaynağını 2 gün süreyle ödünç alabilir. Rezerv koleksiyonundan, kitapların ödünç verilme sürelerine uygun şekilde kitap ödünç alabilir. Bu süreler; "A" tipi kitaplar için 3 saat (saat 16.00’dan sonra ödünç alınmak istenirse ertesi gün saat 11.00’ e kadar), "B" tipi kitaplar için 1 gün, "C" tipi kitaplar için 3 gündür. Başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise, kitaplar için 2, çoklu ortam kaynakları için 1 kez süre uzatma işlemi yapabilir. Ödünç aldığı dergilerin süresini uzatamaz. Sistem üzerinden 3 adet bilgi kaynağı ayırtabilir. Ayırttığı bilgi kaynaklarını 3 gün içinde ödünç almazsa; ayırtma işlemi sistem tarafından iptal edilir. Haftaiçi 3 saat süreyle Tablet PC ödünç alabilir. Bireysel çalışma odalarını (carrels) 3 saat kullanabilir.
c) Lisans öğrencisi 15 kitabı 15 gün, 2 çoklu ortam kaynağını 2 gün süreyle ödünç alabilir. Rezerv koleksiyonundan, kitapların ödünç verilme sürelerine uygun şekilde kitap ödünç alabilir. Bu süreler; "A" tipi kitaplar için 3 saat (saat 16.00’dan sonra ödünç alınmak istenirse ertesi gün saat 11.00’ e kadar), "B" tipi kitaplar için 1 gün, "C" tipi kitaplar için 3 gündür. Başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise; kitaplar için 2, çoklu ortam kaynakları için 1 kez süre uzatma işlemi yapabilir. Sistem üzerinden 3 adet bilgi kaynağı ayırtabilir. Ayırttığı bilgi kaynaklarını 3 gün içinde ödünç almazsa; ayırtma işlemi sistem tarafından iptal edilir.
C) Diğer Kullanıcılar
a) Projede çalışan personel toplam 15 kitabı 30 gün, 2 ciltli dergiyi 7 gün, 2 çoklu ortam kaynağını 3 gün süreyle ödünç alabilir. Rezerv koleksiyonundan, kitapların ödünç verilme sürelerine uygun şekilde kitap ödünç alabilir. Bu süreler; "A" tipi kitaplar için 3 saat (saat 16.00’dan sonra ödünç alınmak istenirse ertesi gün saat 11.00’ e kadar), "B" tipi kitaplar için 1 gün, "C" tipi kitaplar için 3 gündür. Başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise; kitaplar için 3, çoklu ortam kaynakları için 1 kez uzatma işlemi yapabilir. Ödünç aldığı dergilerin süresini uzatamaz. Sistem üzerinden 3 adet bilgi kaynağı ayırtabilir. Ayırttığı bilgi kaynaklarını 3 gün içinde ödünç almazsa; ayırtma işlemi sistem tarafından iptal edilir.
b) Değişim öğrencisi her dönemin başında Uluslararası İşbirliği Ofisi’nden Kütüphane’ye gönderilen onaylı öğrenci listesinde adının olması koşuluyla, 5 kitabı 15 gün süreyle ödünç alabilir. Rezerv koleksiyonundan, kitapların ödünç verilme sürelerine uygun şekilde kitap ödünç alabilir. Bu süreler; "A" tipi kitaplar için 3 saat (saat 16.00’dan sonra ödünç alınmak istenirse ertesi gün saat 11.00’ e kadar), "B" tipi kitaplar için 1 gün, "C" tipi kitaplar için 3 gündür. Başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise; kitaplar için 2 kez süre uzatma işlemi yapabilir. Sistem üzerinden 3 adet bilgi kaynağı ayırtabilir. Ayırttığı bilgi kaynaklarını 3 gün içinde ödünç almazsa; ayırtma işlemi sistem tarafından iptal edilir.
c) DOSAP kapsamındaki araştırmacı 25 kitabı 30 gün, 2 ciltli dergiyi 7 gün, 2 çoklu ortam kaynağını 2 gün süreyle ödünç alabilir. Başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise; kitaplar için 2, çoklu ortam kaynakları için 1 kez süre uzatma işlemi yapabilir. Ödünç aldığı dergilerin süresini uzatamaz. Sistem üzerinden 3 adet bilgi kaynağı ayırtabilir. Ayırttığı bilgi kaynaklarını 3 gün içinde ödünç almazsa; ayırtma işlemi sistem tarafından iptal edilir.
d) ODTÜ; Geliştirme Vakfı, Teknokent ve Uygulama Araştırma Merkezi çalışanı 5 kitabı 30 gün, 2 çoklu ortam kaynağını 2 gün süreyle ödünç alabilir. Başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise; kitaplar için 2, çoklu ortam kaynakları için 1 kez süre uzatma işlemi yapabilir. Sistem üzerinden 3 adet bilgi kaynağı ayırtabilir. Ayırttığı bilgi kaynaklarını 3 gün içinde ödünç almazsa; ayırtma işlemi sistem tarafından iptal edilir.
e) Protokol yapılan üniversitelerin ve resmi kurumların akademik ve uzman personeli, kurum kimlik kartı ve protokol formu ile kitap ödünç alabilir. Protokol formu; kullanıcının bağlı olduğu kurumun kütüphane sorumlusunun imzası ve kurum kaşesini içeren belgedir. Protokol formu yılda 3 kez (1 Mart, 1 Temmuz ve 1 Ekim) yenilenir. Protokol kullanıcısı 5 kitabı 30 gün süreyle ödünç alabilir. Başka bir kullanıcı tarafından ayırtılmamış ise;1 kez süre uzatma işlemi yapabilir. Diğer kullanıcıların üzerindeki bilgi kaynakları için ayırtma işlemi yapamaz.
f) Kütüphanelerarası Ödünç Verme (ILL) sistemiyle Kütüphane ’den yararlanan akademik ve idari personel 3 kitabı; Ankara içinde ise 15 gün, Ankara dışında ise 30 gün süreyle ödünç alabilir. Bir defaya mahsus olmak üzere süre uzatma işlemi talebinde bulunabilir. Diğer kullanıcıların üzerindeki bilgi kaynakları için ayırtma işlemi yapamaz. Çoklu ortam kaynakları ile dergileri ve Rezerv Koleksiyonu’nda bulunan kitapları ödünç alamaz. Diğer kütüphanelerden ödünç kitap almak isteyen ODTÜ akademik ve idari personeli, ilgili kütüphanenin ödünç verme kurallarına uymakla yükümlüdür.
2) Bilgi kaynaklarının ödünç verilmesinde ve iadesinde aşağıdaki kurallar geçerlidir:
a) Üyeler bilgi kaynaklarını ödünç alırken, üniversite veya kurum kimlik kartlarını göstermek zorundadırlar. Kimlik kartını kaybeden personel, Personel Daire Başkanlığı’ndan; öğrenci, Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı’ndan belge getirmelidir. ODTÜ mensubu olmayan üyeler ise; kendi kurumlarının Personel Daire Başkanlığı’ndan belge getirmek koşuluyla, belirtilen kurallar doğrultusunda bilgi kaynaklarını ödünç alabilirler.
b) Üzerinde gecikmiş bilgi kaynağı bulunan kullanıcı, bu bilgi kaynağını iade etmeden ve gecikme cezasını ödemeden yeni bilgi kaynağı ödünç alamaz ve süre uzatma işlemi yapamaz.
c) Kütüphane, gerekli gördüğü durumlarda iade tarihini beklemeksizin ödünç alınan bilgi kaynaklarının iadesini isteme hakkına sahiptir. Kullanıcıya haber verildikten sonra bilgi kaynağının en geç 3(üç) gün içinde iadesi zorunludur. Belirtilen sürede iade edilmeyen bilgi kaynakları için “Bilgi Kaynaklarının Zamanında İade Edilmemesi, Kaybedilmesi/Zarar Verilmesi Durumunda Uygulanacak Kurallar” a göre işlem yapılır.
d) Güncel Dergi Salonu’ndaki ciltlenmemiş dergiler, Referans Salonu’ndaki başvuru kitapları, yüksek lisans ve doktora tezleri ile nadir eserler ödünç verilmez. Ciltli dergiler, elektronik erişiminin olmaması durumunda; ODTÜ’de çalışan akademik ve idari personele, “ek görevli” statüsünde olanlara, DOSAP kapsamındaki araştırmacılara, ODTÜ’den emekli olmuş akademik personele ve lisansüstü öğrencilere ödünç verilebilir.
e) Uzun süreli ödünç alınan kitapların, Rezerv Birimi’ndeki ders kitaplarının, Basılı Süreli Yayınlar Birimi’nden ödünç alınan ciltli dergilerin, CD-ROM ve DVD-ROM’ların geç iadesi durumunda “Bilgi Kaynaklarının Zamanında İade Edilmemesi, Kaybedilmesi/Zarar Verilmesi Durumunda Uygulanacak Kurallar” a göre işlem yapılır.
f) Proje kaynaklarıyla temin edilerek, proje yazısıyla Kütüphane koleksiyonuna kaydettirilen bilgi kaynakları, proje yetkilisi/yöneticisi olan öğretim üyelerine bir yıl süre ile ödünç verilir. Gerektiği takdirde birer yıllık süreyle 2 (iki) kez uzatma işlemi yapılır.
g) Ödünç alınan bilgi kaynaklarının iade tarihinden önce, üyenin kurum adı uzantılı e-posta adresine, sistem tarafından uyarı notu gönderilir. Ancak Kütüphane’ den ödünç alınan bilgi kaynaklarının iade tarihlerinin takibi kullanıcıya aittir. Sistem tarafından gönderilen uyarı notunun herhangi bir sebeple alınmamış olması, gecikmeden kaynaklanan yaptırımların uygulanmaması için geçerli neden olarak kabul edilmez. Kütüphane bilgi kaynaklarının iadesinin gecikmesi durumunda “Bilgi Kaynaklarının Zamanında İade Edilmemesi, Kaybedilmesi/Zarar Verilmesi Durumunda Uygulanacak Kurallar” a göre işlem yapılır.
h) Ödünç alınan ve gününde iade edilmeyen bilgi kaynakları için sistem 3 ay içinde 6 kez hatırlatma e-postası gönderir. Hatırlatmalara rağmen bilgi kaynağı iade edilmezse kayıp kabul edilir ve “Bilgi Kaynaklarının Zamanında İade Edilmemesi, Kaybedilmesi/Zarar Verilmesi Durumunda Uygulanacak Kurallar” a göre işlem yapılır.
3) Elektronik Kaynakların Kullanımı
a) Elektronik kaynaklara yerleşke içinden ve dışından sadece ODTÜ öğretim elemanları, idari personeli, öğrencileri ve ODTÜ e-posta kullanıcı adı ve şifresine sahip olan kullanıcılar erişebilir.
b) Veritabanlarından, robot ve benzeri yazılımlar kullanılarak çok sayıda yayın kopyalanamaz veya sistematik biçimde kişisel bilgisayarlara ya da harici belleklere aktarılamaz.
c) Veritabanlarından kopyalanan makale, kitap, tez ve benzeri dokümanların bir bölümü ya da tamamı, veri depolama araçları ya da e-posta listeleri aracılığı ile dağıtılamaz ve Üniversite dışındaki kişi ya da kurumlara gönderilemez.
d) Yukarıdaki kurallara uymayan kullanıcı hakkında gerekli yasal işlem başlatılır.
|
BİLGİ KAYNAKLARININ ZAMANINDA İADE EDİLMEMESİ, KAYBEDİLMESİ/ZARAR VERİLMESİ DURUMUNDA UYGULANACAK KURALLAR |
||||||||
|
GEÇ TESLİM EDİLMESİ GÜNLÜK/SAATLİK GECİKME BEDELİ |
KAYIP EDİLMESİ / ZARAR VERİLMESİ |
|||||||
|
Baskısı devam etmiyorsa * |
Baskısı devam ediyorsa |
|||||||
|
Bilgi Kaynağı Türü |
1 – 7 gün arası |
8. günden sonra / ayırtılmış (hold) |
Saatlik |
Yabancı Dil |
Türkçe |
|
||
|
Kitaplar |
Genel Koleksiyon |
0,30 TL |
0,60 TL |
|
150 USD + gecikme bedeli |
180 TL + gecikme bedeli |
||
|
Kısa süreli (Rezerv) |
|
|
0,60 TL |
|||||
|
Dergiler |
0,60 TL |
0,60 TL |
|
300 USD + gecikme bedeli |
180 TL + gecikme bedeli |
|||
|
Çoklu Ortam Kaynakları (Multimedya) |
0,30 TL |
0,60 TL |
|
DVD 37 USD + gecikme bedeli |
DVD 45 TL + gecikme bedeli |
|||
|
CD/VCD 15 USD + gecikme bedeli |
CD/VCD 15 TL+ gecikme bedeli |
|||||||
|
Tablet PC’ler |
5,00 TL |
Ödünç verilen Tablet PC’lerin güncel değeri tahsil edilir. |
||||||
|
Şarj adaptörü (gerekli durumlarda ödünç verilir): 30 TL |
||||||||
|
Bireysel Çalışma Odaları |
|
3,00 TL |
|
|||||
* Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Seçim ve Değer Tespit komisyonu tarafından bilgi kaynaklarının güncel değeri araştırılır. Bulunan değer tahsil edilir. Herhangi bir değer tespiti yapılamaması durumunda belirlenmiş tutarlar tahsil edilir.
1. BÖLÜM
Amaç
ODTÜ Kütüphanesi Koleksiyon Geliştirme Politikasının amacı;
• ODTÜ bünyesi içerisinde öğretim, araştırma faaliyetleri ve topluma hizmet için nitelikli, doğru, güvenilir ve evrensel bilgiye çağdaş olanaklarla erişilmesini sağlamak amacıyla ODTÜ Kütüphanesi’nde yürütülmekte olan, bilgi kaynaklarının seçimi, sağlanması ve erişime sunulması süreçlerine yönelik ilke ve kuralları açıklamak,
• Kullanıcıların bilgi ihtiyaçlarını karşılamak,
• Koleksiyonun dengeli ve güncel olmasını sağlamak,
• Bütçeyi etkin kullanmak,
• Koleksiyonun yapısı ve kapsamının geliştirilmesi yönünde ölçütleri ve ilkeleri öne çıkarmaktır.
Tanımlar
Koleksiyon: Kütüphaneye daha önceden belirlenmiş bir politika uyarınca satın alma, abonelik, değişim, bağış yoluyla sağlanan bilgi kaynakları topluluğudur (Bayram, t.y.).
Seçim: Kütüphane koleksiyonuna hangi bilgi kaynaklarının sağlanacağına karar verme süreci ve bir karar verme biçimidir (Evans, 2005, s.9).
Sağlama: Bilgi kaynaklarının kütüphane koleksiyonuna satın alma, abonelik, bağış ya da değişim yoluyla dâhil edilme işlemlerini kapsayan bir süreçtir (Evans, 2005, s.9).
Görsel-İşitsel Bilgi Kaynakları: Ses, hareket ve resim unsurlarını içeren kayıt ortamındaki bilgi kaynakları (Royan, 2004, s.7) (Örn.; DVD, VCD, CD, videokaset, ses kaseti, vb.) .
2. BÖLÜM
Kütüphane Kullanıcıları
ODTÜ’de çalışan veya emekli olan akademik ve idari personel, “ek görevli” statüsünde olanlar, DOSAP kapsamındaki araştırmacılar, lisansüstü, lisans ve önlisans öğrencileri (uluslararası değişim öğrencileri dahil), ODTÜ Geliştirme Vakfı ve Teknokent çalışanları ile protokol yapılan üniversitelerin akademik personeli ve resmi kurumların uzman personeli Kütüphane’ye üye olabilirler ve Kütüphane kaynak ve hizmetlerinden yararlanırlar (Bkz. Kütüphane Yönergesi; Madde 4).
Sadece ODTÜ akademik ve idari personeli ile öğrencileri kitap ve diğer bilgi kaynaklarının satın alınmasını önerebilir.
Sorumluluklar
Koleksiyon geliştirme politikasının oluşturulması, uygulanması ve güncel tutulmasından Kütüphane yönetimi ve birimler sorumludur.
Kütüphaneciler, kullanıcılardan aldıkları geri bildirimlerle ve yıl içinde yaptıkları koleksiyon analizleri doğrultusunda koleksiyondaki konu dağılımının dengeli ve güncel olmasını sağlamakla sorumludur.
3. BÖLÜM
Basılı Kitap Koleksiyonu
ODTÜ Kütüphanesi basılı kitap koleksiyonu, Amerikan Kongre Kütüphanesi Sınıflama Sistemi’ne (Library of Congress) göre sınıflandırılmakta ve açık raf sistemiyle hizmete sunulmaktadır.
Kitap Seçim İşlemleri
Kütüphane, koleksiyon geliştirme politikası olarak satın alma ve bağış yöntemlerini kullanmaktadır. Hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın, sağlanan bilgi kaynakları üniversitenin öğretim alanlarına paralel olarak ve kullanıcıların ihtiyacına göre nicelik ve nitelik açısından geliştirilmektedir.
Kitap alım istek ve önerileri ODTÜ Kütüphanesi’ne çeşitli yollarla iletilmektedir:
• Kütüphane web sayfasında yer alan Kitap/Ders Kitabı Sipariş Formu [1],
• E-posta[2] ,
• ODTÜ mensup ve öğrencilerinin mevcut ve değişen bilgi gereksinimlerini karşılamak, koleksiyonun bilinçli ve dengeli bir şekilde geliştirilmesini sağlamak amacıyla gerekli durumlarda Kütüphaneciler ile Bölümleri temsil eden öğretim elemanları arasında ortak bir çalışma yürütülmektedir.
Kitap Seçim Kriterleri
• Telif Hakları
Sağlanacak kitapların 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (Ek 1)’na uygun olması gerekmektedir.
Korsan kitap olarak üretilmiş bilgi kaynakları ya da fotokopi ile çoğaltılmış kitaplar koleksiyona eklenmemektedir.
• Kapsam
Kitap koleksiyonunun ODTÜ’nün eğitim-öğretim, araştırma alanları, kültürel ve entelektüel gereksinimleri doğrultusunda konulara göre dengeli bir şekilde geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
• Güncellik
ODTÜ’nün eğitim-öğretim, araştırma alanları ile ilgili en güncel ve geçerli bilgileri içeren bilgi kaynakları takip edilmektedir. Özellikle fen bilimleri, teknoloji ve mühendislik alanlarında seçilecek bilgi kaynaklarının son 5 yılda yayımlanmış olmasına dikkat edilmektedir. Sosyal Bilimler alanlarında ise öğretim elemanlarının geri bildirimlerine göre eski basımlı kitaplar da değerlendirilerek koleksiyona dâhil edilmektedir.
• Düzey
Üniversitede yürütülen lisans ve lisansüstü programlar ile araştırma alanlarının desteklenmesi amaçlandığından alanlarında tanınan, güvenilir, yetkinlik kazanmış yayınevleri tarafından yayımlanan kitapların seçilmesi önem taşımaktadır.
Kitapların öğretim programını desteklemesinin yanı sıra Bölümlerde ve Rektörlüğe bağlı araştırma merkezlerinde yürütülmekte olan tez, proje ve bağımsız araştırma faaliyetlerini destekler nitelikte olması ile kullanıcılarımızı kültürel açıdan destekleme koşulu göz önünde bulundurulmaktadır.
• Fazla Kopyalar
Talep edilen basılı kitaba, mevcut veri tabanları üzerinden tam metin erişilebilir olması durumunda ayrıca basılı biçimde sağlanmamaktadır.
Aşağıda belirtilen gereksinimler doğrultusunda birden fazla kopya koleksiyona dâhil edilmektedir.
• Ders kitabı niteliğinde olan ve yoğun kullanılan kitaplar,
• Ödünç alma oranı yüksek olan kitaplar,
• Fiziksel açıdan yıpranmış olan kitaplar,
• Kayıp kitaplar.
• Maliyet
Koleksiyona eklenmesi için talep edilen kitaplar, bütçe olanakları ve konu dengesinin sağlanması amacıyla Kütüphane yönetimi ve talepte bulunan kullanıcıyla birlikte yeniden değerlendirilmektedir.
Maliyeti, konu alanı için tanımlanan üst limiti (Bilim ve Teknoloji alanları için 250$, Sosyal Bilimler 100$) aşan kitapların sağlanması konusu, talepte bulunan kullanıcı ile birlikte yeniden değerlendirilmektedir.
Talep edilen basılı kitapların (piyasada mevcut ise) maliyeti daha düşük olduğu için öncelikle ince kapak (paperback) olan baskı formatı tercih edilmektedir. İlgili kitabın piyasada sadece kalın kapaklı baskısı (hardback) olması durumunda bu baskı sağlanmaktadır.
• Dil
Üniversitenin eğitim-öğretim ve araştırma programlarına uygun olarak İngilizce ve Türkçe başta olmak üzere, kullanıcıdan gelen talepler doğrultusunda farklı dillerde de kitap alımı yapılmaktadır.
• Baskı Durumu ve Fiziki Biçim
Talep edilen kitabın, sipariş işlemlerinin yapıldığı tarih itibariyle baskıda olması gerekmektedir. Basımı olmayan kitaplar için ikinci el kitap alımı yapılmamaktadır.
Kitaplar için farklı fiziki baskı biçimleri ve sağlama koşulları aşağıda belirtilmektedir:
• Tıpkıbasım (reprint): Eski basımlı ya da nadir eserlerin özgün basımından kısaltılarak yayınlanan tıpkıbasım kitaplar kullanıcılar tarafından talep edildiğinde alınmaktadır.
• Spiral cilt ve sayfaları çıkarılabilir dosya (loose-leaf) baskılar: Bu tür baskı biçimlerinin satın alınması, kullanışsız olması nedeniyle tercih edilmemektedir. Kullanıcılar tarafından, sağlanmasının zorunluluğu bildirildiğinde başka baskısı mevcut değil ise sağlanabilmektedir.
Kitap Sağlama İşlemleri
Satın Alma İşlemleri
Kütüphaneye ulaşan kitap istek ve önerileri, belirlenen seçim ölçütleri kapsamında değerlendirildikten sonra Koleksiyona dâhil edilmesine karar verilenler için satın alma süreci başlatılmaktadır.
Kitaplar, Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı’na tahsis edilen bütçe kapsamında ihale ve doğrudan alım yöntemleri ile sağlanmaktadır.
Sipariş kayıtları oluşturulan kitapların ihale listeleri hazırlanmaktadır. Acil kitap alımını gerektiren durumlarda ise yıl içinde, bütçe koşulları çerçevesinde, dönem dönem doğrudan alım listeleri oluşturulmaktadır.
İhale yoluyla sağlanacak kitap alımları Kamu İhale Kanunu'na göre yapılmaktadır. İhale süreci nedeniyle ihale edilen kitapların rafa çıkış süresi ortalama 4-6 aydır.
Bağış İşlemleri
Üniversitenin eğitim-öğretim, araştırma, kültürel ve entelektüel faaliyetlerini destekler nitelikteki kaynaklar kütüphane koleksiyonuna dâhil edilmektedir.
Bağışlanan bilgi kaynaklarının koleksiyona uygunluğuna Değer ve Tespit Komisyonu tarafından, gerekli durumlarda ilgili uzmanlardan görüş alınarak karar verilmektedir. Kütüphane, bağış yapılan kaynakların koleksiyona eklenip eklenmeyeceği ve hangi bölümde yer alacağı konusunda karar verme sorumluluğu ve yetkisine sahiptir.
Bağışlanan koleksiyon için özel bir alan ya da raf oluşturulmaz, kütüphane içindeki bütünlüğe ve yerleşim düzenine uygun olarak mevcut koleksiyona dâhil edilir.
Kütüphaneye kaynak bağışında bulunmak isteyen kişilerin Taşınır Mal
Yönetmeliği gereğince "Bağış Kitap Formu" doldurmaları zorunludur.
Kütüphane koleksiyonu için uygunluğuna karar verilen kaynak(lar) teknik işlemleri yapıldıktan sonra koleksiyona eklenmekte, listesi oluşturulmakta ve bağış yapan kişiye ya da kuruma, bağış sahibinin talebi üzerine Üniversitemiz adına teşekkür mektubu gönderilmektedir.
Koleksiyona dâhil edilmeyen kaynak(lar) ise; bağış yapan kişiye iade edilmekte veya bağış sahibinin onayı ile ihtiyacı olan başka üniversite, okul ya da kurumlara gönderilmektedir.
Bağış İlkeleri
Kütüphanemize bağışlanacak bilgi kaynaklarının;
• Üniversitemizin eğitim, öğretim, araştırma alanlarını ve kültürel ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte olması,
• Kütüphane koleksiyonunda mevcut olmaması,
• Fiziksel olarak kullanıma uygun durumda olması,
• Fotokopi vb. yollarla çoğaltılmamış olması,
• Kaynağın niteliğine ve kullanım sıklığına göre gerektiğinde fazla nüsha olarak da alınabilmesi,
• Sosyal Bilimler dışındaki bilgi kaynaklarının yayın tarihi son 5 yıldan eski olmaması gerekmektedir.
• Posta yoluyla gelen her bağışın koleksiyona katılması söz konusu değildir.
Nadir Eserler
Nadir eserler koleksiyonu, aşağıda belirtilen kriterler doğrultusunda oluşturulur;
• Yazma ve taş baskı eserler,
• 1928 ve öncesi yıllarda Osmanlıca, Arapça, Farsça dillerinde yazılan eserler,
• 1801 ve öncesi yıllarda Latince harflerle basılan eserler,
• Özel baskı tekniklerine ve cilt özelliklerine sahip olan eserler,
• Sınırlı sayıda basılan ya da ikinci nüshası bulunmayan eserler,
• Eski basımlı olan ve baskısı tükenmiş eserler,
• Önemli yazarlar ya da önemli kişiler tarafından imzalanmış, üzerine notlar alınmış eserler,
• Eserlerini bastırmamış yazarların müsvedde halindeki kitap ve mektupları,
• Estetik değeri olan, değerli görseller içeren eserler (çizim, gravür, tezhip, minyatür, ebru vb.).
Referans Koleksiyonu
Referans koleksiyonu, farklı konularda ya da belirli bir konuda yetkin bilgileri içeren, belirli bir konuya yönelik bir soruya hızlı cevap sağlayabilen ve o konu hakkında özet bilgi sunan türde bilgi kaynaklarının bulunduğu koleksiyondur. Referans Koleksiyonu, Kütüphane’de ayrı bir birimde yer almaktadır ve ödünç verilmemektedir.
İstatistiksel kaynaklar, haritalar, atlaslar, ansiklopediler, sözlükler, el kitapları, bibliyografik kaynaklar, rehberler, almanaklar, abstraktlar, indeksler ve yıllıklar Referans Koleksiyonunda yer alan bilgi kaynaklarıdır.
ODTÜ Kütüphanesi, bilgiye erişimde yer ve zaman sınırını ortadan kaldırmak amacıyla kesintisiz erişim imkânı sunan e-referans koleksiyonu oluşturmaktadır.
Tez Koleksiyonu
ODTÜ’de hazırlanan yüksek lisans ve doktora tezlerinin basılı kopyaları Üniversite Senatosu kararıyla kütüphanede bulundurulmaktadır.
Elektronik Tez Arşivi oluşturmak amacı ile 2003 yılının Eylül ayından itibaren hazırlanan tezlerin elektronik kopyaları da koleksiyonda yer almaktadır.
Basılı bir tezin fotokopi ya da elektronik olarak çoğaltılması yazarının iznine bağlıdır.
Rezerv Koleksiyonu (Kısa Süreli Ödünç Verilen Kitaplar)
ODTÜ Kütüphanesi’nde öğretim elemanlarının istek ve önerileri doğrultusunda ders kaynaklarından oluşturulan koleksiyon, öğrencilere kısa süreli (bir saatlik, üç saatlik, gecelik, vb.) ödünç verilmektedir.
Öğretim elemanlarının Kısa Süreli Ödünç Verme Koleksiyonuna Kitap Ekleme ve Çıkarma Formu ile bildirdikleri ders kitapları, her 40 öğrenci için 1 kitap olacak şekilde sağlanmaktadır. Söz konusu kitapların, ders dönemi başlamadan önce talep edilmesi gerekmektedir.
Rezerv Koleksiyonuna Dâhil Edilmeyen Materyaller:
• Güncel ve ciltli dergiler,
• Referans kaynakları (İngilizce-Türkçe Sözlükler hariç),
• Genel koleksiyonda bulunan ancak ödünç verilmeyen kaynaklar,
Rezerv Koleksiyonundan Bilgi Kaynağı Çıkartma:
• Öğretim elemanının, rezerv koleksiyonundan çıkartılmasını istediği kitaplar için web sayfasındaki Kısa Süreli Ödünç Verme Koleksiyonuna Kitap Ekleme ve Çıkarma Formu’nu doldurması gerekmektedir.
• Koleksiyon her dönem sonunda gözden geçirilmekte ve kullanılmayan kitaplar rezerv koleksiyonundan çıkartılarak uzun süreli ödünç verme koleksiyonuna eklenmektedir.
Görsel İşitsel Bilgi Kaynakları Koleksiyonu
ODTÜ mensup ve öğrencilerinin, kütüphane koleksiyonunda yer almasını istedikleri görsel-işitsel bilgi kaynakları değerlendirildikten sonra abonelik ya da satın alma yoluyla sağlanmaktadır.
Görsel-İşitsel Bilgi Kaynakları seçilirken ;
• Eğitimi ve kullanıcı taleplerini destekleyecek nitelikte ve formatta olması önem taşımaktadır,
• Kültürel amaçlı yayınlarda kullanıcının düzeyine ve birikimine uygun olması gerekmektedir,
• Korsan ya da kopyalanmış materyal satın alınmamakta ve bağış olarak kabul edilmemektedir.
Basılı Süreli Yayın Koleksiyonu
Seçim ve Sağlama İşlemleri
Dijital koleksiyona geçişin yaşandığı günümüzde elektronik koleksiyon oluşturma ve geliştirme kapsamında süreli yayınların basılı aboneliği yerine elektronik abonelik tercih edilmektedir.
Değerlendirme ve Seçim Kriterleri
Mevcut ve koleksiyona yeni katılacak basılı süreli yayın/ları değerlendirme kriterleri:
• Yeni basılı süreli yayın abonelik istekleri; ODTÜ kullanıcılarından (akademik ve idari personel, öğrenciler) ve yayınevlerinden gelen öneriler ile Kütüphanecilerin mevcut koleksiyonun eksiklerini gidermeye yönelik yaptığı araştırmalar sonucunda elde edinilen bilgilere göre belirlenir.
• Yeni abonelik istekleri, elektronik posta ve Web üzerinden gönderilen yayın istek formu aracılığı ile iletilir.
• Tüm istekler, mevcut basılı koleksiyon ve elektronik dergi koleksiyonundan kontrol edilir.
• İsteklere ait fiyatlandırma modeli, kaynağın çıkış aralığı, etki faktörü, nerelerde indekslendiği, yayıncısı, bilimsel nitelikli/ hakemli olup olmadığı, eğitim dili vb. bilgiler saptanır.
• İçerik analizi yapılarak koleksiyona uygunluğu kontrol edilir.
• İsteğin elektronik formatı yayınlanmıyorsa, basılı formatı değerlendirmeye alınır.
• İsteklerin, Ankara’daki diğer üniversite kütüphanelerini koleksiyonlarında olup olmadığı kontrol edilir.
• Yayınların seçimi ve değerlendirilmesi Süreli Yayınlar Birimi ve Kütüphane Yönetimi tarafından, belirlenen değerlendirme ölçütleri esas alınarak yapılır.
• Mevcut basılı süreli yayınlar için yıl içinde basımı duran, bibliyografik değişikliği olan yayınların takibi yapılır.
Basılı Süreli Yayınların Sağlanması
Basılı süreli yayınların sağlanma yolları:
• Yurtiçi ve yurtdışından ihale ve doğrudan temin yöntemiyle abonelik sağlama,
• Bağış ve değişim yöntemiyle sağlama.
Bağış ve Değişim Kriterleri
Kişi ya da kurumlardan, bağış ve değişim yoluyla sağlanacak süreli yayınlardan basımı devam edenler Kütüphane’ye en az iki yıl düzenli gönderilmesi koşuluyla, basımı devam etmeyenler ise kullanıcıların bilgi gereksinimi göz önüne alınarak kabul edilmektedir.
Bağış ya da değişim yoluyla sağlanacak süreli yayınların eğitim/öğretim diline ve araştırma alanlarına uygunluğu göz önünde bulundurulur.
Kaynağın içeriğinin Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa ve Yüksek Öğretim Kanununa uygun olması gerekir. 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince Kütüphanemize kesinlikle korsan ve/veya fotokopi yayın kabul edilmez, satın alınmaz.
Gazeteler ve fiziksel olarak yıpranmış süreli yayınlar koleksiyona dahil edilmemektedir.
Aboneliğin Sonlandırılması ve Elektronik Formata Dönüştürülmesi
Basılı süreli yayınlar aşağıda belirtilen kriterler çerçevesinde değerlendirilerek aboneliğinin sonlandırılmasına karar verilir:
• Düzensiz ve geç çıkışlı olması,
• Fiyat artışları,
• Kullanımı,
• Koleksiyondaki mevcut arşiv bilgisi,
• Elektronik koleksiyon ile çakışma,
• Elektronik kopyasının arşiv erişiminin olması,
• Bütçeye uygunluğu,
• Açık erişim olarak yayınlanmaya devam etmesi.
Elektronik Kaynak Koleksiyonu
Elektronik kaynak koleksiyonu, online erişim sağlanan, lisanslı ve açık erişimli bilgi kaynaklarından oluşmaktadır. Elektronik kaynaklar, abonelik ve/veya satın alma yoluyla sağlanmaktadır.
Elektronik kaynak türleri:
• E-dergi veritabanları
• Tek e-dergiler
• E-kitap veritabanları
• Dizin ve öz veritabanları
• E-Referans veritabanları (sözlükler, ansiklopediler, tezler, standartlar, vb.)
• E-gazeteler
• İstatistiki veri içeren veritabanları
• Çoklu ortam (multimedia) kaynaklar
Elektronik Kaynak Seçimi
Elektronik kaynak seçimi, üniversite mensuplarının talepleri doğrultusunda Süreli Yayınlar Birimi ve Kütüphane Yönetimi tarafından yapılmaktadır.
Yeni Elektronik Kaynakların Seçimi
Yeni bir e-kaynak için seçim süreci kullanıcılardan gelen istekler (e-posta, veritabanı/e-dergi istek/değerlendirme formu), yayınevlerinden gelen öneriler ve kütüphane çalışanlarının önerilerinin değerlendirilmesiyle başlar. Bir e-kaynağın ön değerlendirme aşamasında aşağıdaki kriterler dikkate alınır;
• Üniversitenin eğitim-öğretim ve araştırma programlarına uygunluğu,
• Mevcut koleksiyonda, muadil bir kaynağın var olup olmaması,
• İlgili e-kaynağın daha önce değerlendirilip değerlendirilmediği,
Değerlendirmeye alınan bir e-kaynağın detaylı bir biçimde incelenmesi için deneme erişimi olanakları araştırılır. Deneme erişimi mümkün olmayan kaynakların değerlendirilmesi, Web sayfasından ya da kaynağın yayıncısından sağlanan bilgiler doğrultusunda yapılmaktadır.
Seçim Kriterleri
Bir elektronik kaynağın koleksiyona eklenmesi için aşağıda sıralanan özellikleri maksimum düzeyde sağlıyor olması beklenmektedir.
İçerik özellikleri bakımından;
• Üniversite’nin eğitim-öğretim ve araştırma alanlarına uygunluğu,
• Mevcut koleksiyona katkı sağlıyor olması,
• Alanında otorite olması.
Teknik gereksinimler ve kullanım özellikleri bakımından;
• IP temelli ve uzaktan erişim sağlaması,
• Kullanım istatistiği sağlaması,
• Teknik altyapıyla uyum ve diğer sistemlerle entegrasyon sağlaması,
• Kullanıcı dostu arayüze sahip olması,
• Veri indirebilme, kopyalama ve çıktı alma opsiyonlarını sunması.
Sağlayıcı/Aracı firma ve yayıncının desteği;
• Kullanıcı eğitimi verilmesi,
• Teknik destek sağlanması,
• Arayüzün istekler doğrultusunda özelleştirilmesi,
• Veri arşivleme (yedekleme, veri arşivleyen sistemlerle (LOCKSS, vs.) işbirliği).
• Aracı firmanın yetkinliği ve güvenilirliği.
Fiyatlandırma modeli;
• FTE temelli fiyatlandırma,
• Eş zamanlı kullanıcı sayısına göre fiyatlandırma,
• Konsorsiyum fiyatlandırmasının bulunması,
• Seçilen koleksiyona göre fiyatlandırma.
Lisanslama özellikleri bakımından;
• Erişime ilişkin konular;
• Kullanımına yetki/izin verilmiş kullanıcı,
• Erişim yöntemleri (IP ile erişim, çok/sınırsız kullanıcılı, tek kullanıcılı erişim, vb.),
• Geriye dönük erişim; arşivleme ve aboneliğin sonlandırılması halinde sahip olunacak haklar.
• Kullanımına ilişkin konular;
• Kütüphaneler arası ödünç verme,
• Görüntüleme, indirme ve çıktı alma,
• Sağlayıcı/aracı firmanın sorumlulukları,
• Yasal konular (ödeme şartları, ödeme süresi).
Basılı koleksiyon ile çakışma;
Koleksiyona eklenmesi düşünülen bilgi kaynağının hem basılı hem de elektronik erişimi olduğunda aşağıda belirtilen maddeler göz önünde bulundurularak elektronik erişimi tercih edilmektedir:
• Elektronik kopya, basılısı ile aynı içeriği sunmalı ya da daha fazlasını vermelidir,
• Elektronik kopyadaki metin ve görsellerin (grafikler, tablolar, vs.) kalitesi en az basılısındaki kadar ya da ondan daha üst düzeyde olmalıdır,
• Elektronik erişimli bilgi kaynağının fiyatı, basılı kopyası ile aynı ya da daha düşük olması tercih edilir. Elektronik erişimli bilgi kaynağı fiyatının daha yüksek olduğu durumlarda, ödenen ücret karşılığında yayınevi sağlanan kaynak ile birlikte daha fazla içerik sunmalıdır.
Mevcut Elektronik Kaynakların Değerlendirilmesi
Mevcut elektronik kaynak aboneliklerinin devamlılığı aşağıdaki ölçütler dikkate alınarak değerlendirilmektedir:
• Kullanım;
• Kullanım istatistikleri ve yıllara göre değişimi,
• Birim maliyet analizi,
• Satın alma/abonelik modelleri ve fiyatlamadaki değişiklikler,
• Lisanslama özellikleri;
• Arşiv hakları ile ilgili değişiklikler,
• Kullanım koşullarındaki değişiklikler,
• Erişim yöntemlerindeki değişiklikler.
• Platform değişikliği söz konusuysa yeni platform özellikleri,
• İçerik ve çakışma analizinin yenilenmesi/tekrarlanması,
• Kullanıcı görüşleri.
Elektronik Kaynakların Sağlanması
Seçimi yapılan elektronik kaynakların sağlanma işlemleri aşağıdaki kriterler dikkate alınarak ilgili birimlerle birlikte yürütülür;
• Elektronik kaynak temini için ayrılan bütçe, ödeme şekli ve zamanı,
• Ödeme sürecinde gerekli belgelerin sağlanması (proforma, tek yetkili sağlayıcı belgesi, fatura).
Aboneliklerin Sonlandırılması
Aşağıda sıralanan durumlarda bir elektronik kaynağın aboneliğine son verilmesine karar verilebilir.
• Kullanımın beklenen düzeyde olmaması ve arttırma çalışmalarına rağmen, kullanım düzeyinin değişmemesi,
• Abonelik tutarında beklenmeyen yüksek artışlar (içerik değişiklikleri hariç),
• İçerik açısından örtüşen başka bir elektronik kaynağın, mevcut elektronik kaynaktan daha düşük maliyetle sağlanabilir durumda olması,
• Erişim özelliklerinin olumsuz yönde değişmesi.
4.BÖLÜM
Bütçe
Kütüphane, eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerini, bilimsel yayınlarla desteklemek üzere, mevcut koleksiyonunun sürdürülmesi ve geliştirilmesi hedefiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen bütçeyi ihtiyaca göre planlayıp kullanmaktadır. Bütçenin dağılımı ve kullanımı Kütüphane Yönetimi ve ilgili birimler tarafından belirlenmektedir.
Bütçe Dağılımı ve Kullanımı:
• Basılı kitap
• Basılı süreli yayın
• Veritabanı
• E-Dergi
• E-Kitap
Planlama, Maliye Bakanlığınca belirlenen bütçe serbestlikleri dahilinde yapılmaktadır (Ocak, Nisan, Temmuz, Ekim). Satın Alma ve Muhasebe Birimi tarafından sene başlarında yapılan harcama planı yıl boyunca uygulanmaktadır.
5. BÖLÜM
Koleksiyon Yönetimi
Koleksiyon Değerlendirme
Koleksiyon geliştirme politikası, Kütüphane bünyesindeki koleksiyonun yenilenerek geliştirilmesini hedeflemektedir. Koleksiyonun etkinliğini en üst seviyeye getirmek için düzenli periyodlarla koleksiyonun değerlendirilmesi ve gerekli görüldüğü durumlarda ayıklanması ve yenilenmesi gerekmektedir. Bu değerlendirmeler kapsamında yürütülen işlemler aşağıda belirtilmiştir:
• Konuların koleksiyondaki yoğunluğu her yıl sonu Kütüphane Yönetimi ile Sağlama ve Kataloglama Birimi tarafından değerlendirilir. Bu değerlendirme kapsamında, materyal alımı için Bölümlere ayrılan bütçe, Bölümlerin konu alanlarına yönelik koleksiyon yoğunluğu ve bu koleksiyon dahilindeki materyallerin kullanım oranı arasındaki denge analiz edilmektedir. Dağılımın yetersiz kaldığı konu alanları tespit edilir ise takip eden satın alım sürecinde bu konu alanlarının geliştirilmesi ve konular arası dengenin sağlanması planlanır.
• Ayıklama ve yenileme işlemleri.
İşbirliği Çalışmaları
Konsorsiyumlar
ODTÜ Kütüphanesi, üniversite ve araştırma kütüphanelerinin en uygun fiyatla, en fazla e-bilgi kaynağına erişimlerini sağlamak, ölçek ekonomisi çerçevesinde bu ürünlere yapılan yatırımı paylaşmak, Türkiye’deki akademisyen ve öğrencilerin küresel bilgi ağına en üst düzeyde erişimlerini gerçekleştirerek, eğitim ve araştırmaya kütüphanelerin desteğini arttırmak için ortak çalışmalar yürütmek amacıyla kurulmuş Anadolu Üniversite Kütüphaneleri Konsorsiyumu (ANKOS) üyesidir. ANKOS, konsorsiyuma katılan kurumların kullanıcılarının eğitimsel ve araştırmaya yönelik ihtiyaçlarının karşılanması için daha fazla kaynak sağlama gibi konularda üyeler arasında ortak politika birliğinin sağlanmasını hedeflemektedir. Telif hakları, lisans anlaşmaları ve dünyadaki diğer konsorsiyumlar konusunda yurt içi ve yurt dışında uygun enstitü ve organizasyonlarla işbirliği çalışmalarını yürütür.
Üniversite ve Araştırma Kurumları
Türkiye'deki üniversite ve araştırma kurumlarının tam zamanlı olarak çalışan personeli; Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kütüphanesi'nden, kendi bağlı bulunduğu kurumun Kütüphanelerarası Ödünç Verme Sorumlusu aracılığı ile kitap ödünç alabilir, makale fotokopisi veya tez fotokopisi (izni varsa) sağlayabilir.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde tam zamanlı olarak çalışan akademik ve idari personel, Kütüphanelerarası Ödünç Verme Hizmeti yoluyla, Türkiye'deki diğer araştırma kurumlarının kütüphanelerinden kitap ödünç alabilir, makale veya tez fotokopisi isteyebilir.
Koruma ve Ciltleme
Basılı bilgi kaynaklarını yıpranmalara karşı korumak ve kullanım nedeni ile yıpranan koleksiyonu tekrar kullanıcının hizmetine sunmak amacıyla ciltleme işlemi uygulanmaktadır.
Envanter İşlemleri
Basılı koleksiyonun farklı yöntemlerle, belirli zaman aralıklarında envanter işlemleri yürütülür.
Ayıklama
Ayıklama işlemleri, mevzuata uygun olarak Kütüphanenin Sağlama ve Kataloglama Birimi ile Raf Hizmetleri Birimi ve konu uzmanlarından oluşacak Terkin Komisyonu’nun ortaklaşa çalışmaları ile yürütülür.
Aşağıda belirtilen türde bilgi kaynakları koleksiyondan ayıklanır ya da depoya alınır;
• Fiziksel açıdan zarar görmüş ve kullanılamaz durumdakiler,
• Son 10 yıl içerisinde hiç kullanılmamış ve fazla kopyası olanlar,
• Elektronik kopyası sağlanabilenler,
• Teknolojik olarak kullanım mümkün olmayanlar (örn. Disket, Kaset),
• Yeni basımları bulunaın bilgi kaynaklarının eski basımları (özellikle rezerv kitapları).
Kayıp Materyaller
Sayım işlemleri sonucuna göre belirlenen kayıp bilgi kaynakları, kullanım oranları dikkate alınarak yeniden sağlanır.
________________________________________
[1] ODTÜ mensup ve öğrencileri bilgi kaynağı alınması talebinde bulunabilirler.
PART 1
Purpose
The purpose of METU Library Collection Development Policy is;
• To represent the rules and principles about the selection, supply and the access of the information sources conducted in METU Library with the aim of providing access to qualified, accurate and universal information that serves to research activities within both METU and public.
• To address the needs of the users,
• To ensure the collection to be updated and well-balanced,
• To use the budget effectively,
• To highlight the criteria and principles about improving the pattern and content of the collection
Definitions
Collection: A set of information sources which are provided purchase, subscription, exchange and donation according to a predetermined Library policy. (Bayram, t.y.).
Selection: A process and form to determine which information sources will be provided to Library collection. (Evans, 2005, p.9).
Supply: A process that involves incorporating information sources into Library through purchase, subscription, exchange and donation. (Evans, 2005, p.9).
Audiovisual Information Sources: Digital information sources that include audio, motion and visual. (Royan, 2004, p.7) (e.g. DVD, VCD, CD, videocassette recorders, voice tape, etc.)
PART 2
Audience
ODTÜ Academic and Administrative Staff (employee/retired), additional-charge staff, researchers within Postdoctoral Research Program, graduate, undergraduate and associate students (including international exchange students), ODTÜ Development Foundation and Technopolis Staff, Academic Staff of protocol universities and government agencies skilled stuff can have a membership of ODTÜ Library and use the sources and services of Library. (See also Library Rules). Only ODTÜ Academic and Administrative Staff and students can propose purchasing books and other information sources.
Responsibility Statement
Library administration and units are in charge of creating, applying and keeping the Library collection development policy updated.
Librarians are in charge of ensuring the subject distribution to be balanced and updated according to users’ feedbacks and collection analysis that is conducted during the year.
PART 3
Printed Book Collection
ODTÜ Library printed book collection is classified according to U.S. Library of Congress Classification System and available through open shelf system.
Book Selection Practices
ODTÜ Library develops collections through purchase and donation. Whichever method is used, provided information sources are developed in terms of quality and quantity in parallel with academic needs of both Library users and the university.
The book purchase request and recommendation is transmitted to the ODTÜ Library in various ways:
• Book/Course Book Order Form[1][1] on the library web page,
• E-mail[2][2],
• A collaborative work is being conducted between the Librarians and the Lecturers representing the Departments in necessary situations to meet the existing and changing needs of METU members and students and that the collection is developed in a conscious and balanced manner.
Book Selection Criteria
Copyright
Books to be provided must conform to the Law of Intellectual Property Rights (Annex 1) No. 5846.
Information sources produced as pirate books or copies reproduced by photocopying are not included in the collection.
Content
It is aimed to develop the book collection in a balanced way according to the education, research areas, cultural and intellectual requirements of ODTÜ.
Currentness
The most up-to-date and current information sources relevant to METU’s education and research fields are followed. Particular attention is paid to the fact that the information sources to be selected in the fields of science, technology and engineering have been published in the last 5 years. In the field of Social Sciences, the old printed books are also evaluated and included in the collection according to the feedback of the instructors.
Level
It is important to select books published by reliable, competent publishing houses recognized in their areas in order to support undergraduate and graduate programs and research areas of the university.
In addition to supporting the teaching curriculum, it is also considered that the books are supposed to promote thesis, project and independent research activities carried out in the research centers affiliated to Rectorship. In addition, the condition of culturally supporting our users is taken into consideration.
Extra Copies
The requested printed book is not provided in hard copy if full text access is available via existing databases.
More than one copy is included in the collection in accordance with the following requirements.
• Course books that are highly used,
• Books with a high borrowing rate,
• Books that are physically worn out
• Lost books.
Cost
The books requested for inclusion in the collection are reassessed together with the Library management and the user in order to provide budget possibilities and subject balance.
Books whose cost exceeds the upper limit defined for the subject area ($ 250 for Science and Technology fields, $ 100 for Social Sciences) is re-evaluated with the requesting user.
The printed paperback format of the requested books (if available on the market) is primarily preferred because of lower price. A hardback version of the related book is provided if it is the only available format on the market.
Language
In accordance with the education and research programs of the university, book purchases in different languages, especially in English and Turkish, are made in the direction of the requests from users.
Print Status and Physical Format
The requested book must be in print as of the date of order. There is no secondhand book purchase for non-printed books.
The different physical printing forms for the books and the conditions of supply are as follows:
• Reprint: Old edition books or reprinted books that are abbreviated from the original edition of rare books are purchased when requested by users.
• Loose-Leaf Prints: The purchase of such forms of printing is not preferred due to its uselessness. If the obligation to provide the book is declared by the users, they can be provided if no other print is available.
Book Supply Service
Purchase Procedure
The book request and recommendation is evaluated within the scope of the selection criteria, and the purchasing process is started for those who are decided to be included in the collection.
The books are provided through tender and direct purchase methods within the budget allocated to the Head Office of Library and Documentation.
Tender lists of the books with order records are prepared. In cases where urgent book procurement is required, direct purchasing lists are established within the year and within the framework of budget conditions.
The procurement of books to be provided through the tender is carried out according to the Public Procurement Law. Books that are tendered have an average of 4-6 months in advance due to the tender process.
Donation Procedure
Information sources that support the university's educational, research, cultural and intellectual activities are included in the Library collection.
Valuation Committee decides on the appropriateness of donated information sources to the collection by consulting with relevant experts when necessary. The Library has the authority and responsibility to decide whether or not donated resources will be added to the collection and that in which category they will be replaced.
A special area or shelf is not created for the donated collection; it is included in the current collection according to the integrity and layout of Library.
Those who want to donate resources to the Library are obliged to fill in the "Book Donation Form" in compliance with the Movable Property Regulations.
The source(s) decided to be suitable for the Library collection are added to the collection and the list is created after the technical process, and if the donor has a request a letter of thanks is sent to the donor person or institution on behalf of the University.
The source(s) not included in the collection are returned to the donor or sent to other universities, schools or institutions by the donor's approval.
Donation Principles
The donated information sources are supposed to;
• Support the education and research activities of the university and meet the cultural needs,
• Be not available in the Library collection,
• Be physically appropriate,
• Be not photocopied or replicated in any ways,
• Be possible to taken as an extra copy when necessary, depending on the quality of the source and the frequency of use.
• The publication date of information sources except for Social Sciences should not be older than 5 years.
• It is not possible for every donation received by email to be included in the Library collection.
Rare Works
Rare works collection is formed according to the following criteria;
• Manuscripts and lithography works,
• Works written in Ottoman, Arabic and Persian languages in the years before 1928,
• Works published in Latin letters in 1801 and pre-1801,
• Works that have special printing technique and paperbound,
• Works printed in limited number or without second copies,
• Old and out of print sources,
• Works signed by important authors or important persons,
• Manuscript forms of books and letters belonging to authors who did not print their works,
• Works that have aesthetic value and contain valuable visuals (drawing, engraving, illumination, miniature, marbling etc.).
Reference Collection
The reference collection includes information sources of different kinds that contain competent information on a particular topic, provide a quick response and summary information on that topic. The Reference Collection is located in a separate unit in the Library and is not lent.
Statistical sources, maps, atlases, encyclopedias, dictionaries, handbooks, bibliographic sources, guides, almanacs, abstracts, indexes and annuals are information sources available in the Reference Collection.
ODTÜ Library creates an e-reference collection that provides uninterrupted access in order to remove space and time limits for access to information.
Thesis Collection
Hard copies of the master and doctorate theses prepared in ODTÜ are kept in the Library by the decision of the University Senate.
Electronic copies of theses prepared since September of 2003 with the aim of creating Digital Thesis Archive are also included in the collection.
Photocopying or electronic reproduction of a printed thesis is subject to the permission of the author.
Reserve Collection (Short-Loan Books)
The collections created from the course sources are lent to the students for a short time (one hour, three hours, a night, etc.) in the direction of the requests and suggestions of the lecturers.
The textbooks that are announced by instructors through Adding and Submitting Books to a Short Loan Collection form are provided as 1 book for every 40 students. These books must be requested before the beginning of the semester.
Materials not included in the Reserve Collection:
• Current and bound magazines,
• Reference sources (except English-Turkish Dictionaries),
• Sources that are available in general collection but not lent
Removing Information Source from the Reserve Collection:
• For the books that the instructor wants to be removed from the reserve collection, it is necessary to fill out the Adding and Removing Books For the Short Loan Collection Form on the web page.
• The collection is reviewed at the end of each semester and unused books are removed from the reserve collection in order to be added to the long-term lending collection.
Audiovisual Information Sources Collection
Audiovisual information sources that ODTÜ members and students want to be included in the library collection are provided through subscription or purchase after being evaluated.
When selecting Audiovisual Information Sources;
• It is important to be in quality and format to support training and user requests,
• Cultural publications should be appropriate to the level and knowledge of the user,
• Pirated or copied material is not purchased and is not accepted as a donation.
Printed Periodical Collection
Methods of Choosing and Providing Materials
In today's digital collection environment, electronic subscription is preferred instead of printed subscription of periodical publications.
Evaluation and Selection Criteria
Criteria for evaluating existing publications / publications to be newly added to the collection:
• New printed subscription requests are based on information received from METU users (academic and administrative staff, students) and publishers, as well as information obtained through research conducted by the Librarians to remove missing information from the current collection.
• New subscription requests are delivered via periodical request form on Web.
• All requests are checked from the current collection of printed collections and electronic journals.
• Pricing model for requests is detected through their publisher, education language, impact factor, scientific quality, etc.
• Content analysis is performed to check the suitability of the collection.
• If electronic form is not published, the printed form is evaluated.
• It is checked whether the requests are in collections of other university libraries in Ankara.
• The selection and evaluation of publications is based on the evaluation criteria determined by the Periodical Publications Department and the Library Management.
• For existing hardcopy publications, publications that whose print has stopped within the year and that have a bibliographic change are followed up.
Supply of Printed Periodicals
How to obtain printed publications:
• Providing subscription from domestic and foreign sources through tender and direct supply method,
• Providing with donation and exchange.
Donation and Exchange Criteria
Periodicals to be provided through donations and exchanges from persons or institutions are accepted on condition that they are regularly sent to the Library for at least two years while those whose print has done are accepted considering the needs of the users.
The appropriateness of the periodicals to be provided through donations or exchanges to the education language and research areas is taken into account.
Content of the sources should be eligible for The Constitution of the Republic of Turkey along with Law of Intellectual Property Rights No. 5846 and Law of Higher Education. Pirate and/or photocopied publications will not be accepted or purchased in Library in accordance with the Law on Intellectual and Artistic Works No 5846.
Journals and physically worn out periodicals are not included in the collection.
Termination of the Subscription and Transforming to Digital Format
Subscription of printed periodicals is terminated through evaluation of the following criteria:
• Being irregular,
• Price increases,
• Usage,
• Current archive information in the collection,
• Conflict with digital collection,
• The electronic copy has archive access,
• Appropriateness to the budget,
• Continue to be published as open access.
Digital Source Collection
Types of Digital Sources:
• E-journal databases
• Single e-journals
• E-book databases
• Index and contained databases
• E-Reference databases (dictionaries, encyclopedias, theses, standards, etc.)
• E-newspapers
• Databases with statistical data
• Multimedia sources
Selection of Digital Sources
Electronic source selection is made by the Periodical Publications Unit and the Library Management in line with the demands of the university members.
Selection of New Digital Sources
The selection process for a new e-source begins with evaluating the requests from users (e-mail, database / e-journal request / evaluation form), suggestions from publishing houses and Library staff.
The following criteria are taken into account in the appraisal phase of an e-source;
In order to examine an e-source in detail, trial access opportunities are searched. The evaluation of sources for which trial access is not possible is done in accordance with the information provided on the Web page or from the publisher of the source.
Selection Criteria
It is expected that a digital source will be able to provide the following features to the maximum level to be included in the collection.
In terms of content;
In terms of technical requirements and usage;
Support of provider/intermediary firm and the publisher;
Pricing model;
• FTE based pricing,
• Pricing based on the number of concurrent users,
• Finding consortium pricing,
• Pricing by selected collection.
In terms of licensing features;
-
Authorized user, -
Access methods (access via IP, multi/unlimited users, single user access, etc.), Retrospective access; rights to be retained if archiving and subscribing is terminated.
-
Loaning between universities, -
View, download and print, R -
Responsibilities of the provider/intermediary firm,
Confliction with printed collection;
Assessment of Current Digital Sources
The continuity of existing digital source subscriptions is assessed by considering the following criteria:
• Usage;
-
Usage statistics and change over years, -
Unit cost analysis,
• Licensing features;
-
Changes in archival rights, -
Changes in terms of use, -
Changes in access methods.
• In case of platform change, new platform features,
• Renewal/repetition of content and conflict analysis,
• User opinions.
Supply of Digital Sources
Supplying of selected digital sources are carried out with the relevant units taking into account the following criteria;
• The budget allocated for the digital sources, the form and timing of payment,,
• Providing of required documents during the payment process (proforma, single authorized provider document, and invoice).
Termination of Subscriptions
It may be decided to terminate the subscription of a digital source in the following cases:
PART 4
Budget
The library plans and uses the budget determined by the Ministry of Finance with the aim of sustaining and developing the existing collection to support educational and research activities with scientific publications. Distribution and use of budget is determined by Library Management and related units.
Distribution and use of budget:
• Printed book
• Printed periodicals
• Database
• E-Journal
• E-Book
Planning is carried out within the budget freedoms determined by the Ministry of Finance (January, April, July, October). The spending plan made by the Purchasing and Accounting Unit at the beginning of the year is implemented throughout the year.
PART 5
Collection Management
Collection Assessment
The collection development policy aims to renew and improve the collection within the Library. In order to maximize the effectiveness of the collection, it is necessary to evaluate the collection regularly and, when necessary, to extract books and renew them. The processes carried out under these evaluations are as follows:
• The density of the subjects in the collection is assessed every year by the Library Management and Supply and Cataloging Unit. In this assessment, the balance between the budget allocated to the departments for material intake, the collection intensity for the subject areas of the departments, and the usage rate of the materials within this collection are analyzed. If the subject areas in which the distribution is insufficient are determined, it is planned that the development of these subject areas and the balancing of the subjects will be ensured in the following purchase process.
• Extraction and renewal processes.
Collaborative Works
Consortiums
METU Library is a member of Anatolian University Libraries Consortium (ANKOS) founded wih the aim of providing of the common policy agreement among the members about the issues of the subscription or purchase e-books’ databases considering of collections rational growth and the allowing to access of more sources for supplying the educational and inquiring needs of participating users’ to Consortium. ANKOS aims to collaborate with appropriate institutions and organizations both at domestic and foreign about many subjects such as the management of copyrights, license contracts and the other consortium services around the world is made to progress the participation of ANKOS to the international developments.
Preservation and Bookbinding
Inventory Procedures
Inventory operations of printed collections are conducted through different methods at specific time intervals.
Extraction
The extraction process is carried out in accordance with the legislation by the joint efforts of the Librarians' Supply and Cataloging Unit and the Shelf Services Unit along with Cancellation Commission, which consists of subject experts.
The following types of information sources are extracted from the collection or taken into storage;
• Those who are physically damaged and unusable,
• Those who have not been used in the last 10 years and have been over-replicated,
• Sources available also as digital copy,
• Technologically unavailable sources (e.g. Diskette, Cassette),
• Old editions of information sources with new editions (especially reserve books).
Lost Sources
The lost information sources determined according to the results of the counting operations are regained by considering the usage rates.
[1][1] METU members and students can request to receive information sources.
[2][2] Members of our university can provide questions, problems and suggestions about their material requests to saglama@metu.edu.tr
Tanımlar
Sosyal Medya: Web 2.0’ın kullanıcı hizmetine sunulmasıyla birlikte, tek yönlü bilgi paylaşımından, çift taraflı ve eş zamanlı bilgi paylaşımına ulaşılmasını sağlayan medya sistemidir. Ayrıca sosyal medya; kişilerin internet üzerinde birbirleriyle zaman ve mekân sınırlaması olmadan (mobil tabanlı), paylaşımın, tartışmanın esas olduğu bir insanî iletişim şeklidir
Kütüphane: ODTÜ Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
KİB: Kurumsal İletişim Birimi
Kullanıcı: ODTÜ Kütüphanesi’ni kullanan otomasyon sistemine kayıtlı kişiler
Kapsam
Kütüphane sosyal medya hesaplarından paylaşılması planlanan içeriklere ait kurallar bu politika ile belirlenir.
Kullanıcıları ilgilendiren duyurular; kütüphane hizmetlerinde yenilikler/değişimler, çalışma saatleri, yeni abonelikler, yayın alımları, özel günlere ait görsel içerikler, videolar vb. bilgileri içerir.
Süreç
- Kütüphane sosyal medya hesapları kütüphane adına KİB tarafından yönetilmektedir.
- İçerik yönetilen bu hesaplar (facebook, twitter, intagram, youtube, pinterest) kütüphaneye ait resmi hesaplar olup web sayfasında bağlantıları bulunmaktadır.
- Hesaplarda paylaşılan görseller, videolar KİB tarafından (yarı zamanlı öğrenciler ve ODTÜ Grafik Tasarım Birimi yardımı ile tasarlanmaktadır).
- Tasarımı tarafımıza ait olmayan görseller sahibinden izin alınmak koşulu ile kullanılmaktadır.
Genel İlkeler
ODTÜ Kütüphanesi;
- Telif haklarına saygılıdır.
- Tasarımını yapmadığı içerikleri sahiplerinden izin almadan paylaşmaz.
- Tüm kullanıcı ve takipçilerine eşit davranır.
- Doğruluğu kanıtlanmamış içerikleri paylaşmaz.
- Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca kullanıcıların bilgileri paylaşılmaz.
- Tarafsızdır. (Dil, din, ırk ayrımı yapmaz)
- Politik içerikler paylaşmaz
- Hesap içeriklerinde reklam kullanmaz.
- Paylaşımlar için yapılan iyi ya da kötü (küfür, hakaret vb. olumsuz örnek oluşturabilecek) yorumları silmez.
- Sosyal medya üzerinden yöneltilen sorulara yanıt verir.
- Sansüre karşıdır.
- Kendi tasarladığı içeriklerde değişim ya da güncelleme hakkını saklı tutar.
- Sosyal medya hesaplarının kullanıcı girişi adresleri ve şifreleri KİB personelinde bulunur.
- Paylaşımların altına üçüncü kişiler tarafından yapılan yorumlar için sorumluluk kabul etmez.
- Tasarımı kütüphane tarafından yapılan içerikleri ve görselleri, kaynakçada belirtilmek ve görsellerde değişiklik yapılmamak koşulu ile Creative Commons ve açık erişim ilkeleri doğrultusunda kişilerin kullanımına ve paylaşımına sunar.
Güncellik
Mevcut politika; içerik ve tasarım yönetiminden sorumlu kişi/kişiler tarafından, her akademik yıl başlangıcında gözden geçirilir ve gerekli durumlarda güncellenir.
ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ AÇIK BİLİM POLİTİKASI
Giriş
Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişim ve değişim, bilginin üretilme, kaydedilme ve erişim biçimlerini önemli ölçüde etkilemiştir. Üretilen bilginin kamuyla bedelsiz paylaşımı, verimli ve yeniden kullanım gereksinimi, dünyada “açık erişim” ve “açık bilim” kavramını geliştirmiştir. Bu doğrultuda, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), bilimin ve teknolojinin ilerlemesine ileri düzeyde katkı sağlamayı, açık, tekrarlanabilir ve güvenilir araştırma çıktıları ile uygulamalarını benimseyerek toplum ve tüm paydaşları yararına bilginin geniş yayılımını taahhüt eder.
ODTÜ açık bilimin araştırmayı daha şeffaf ve özenli kılmaya katkıda bulunduğuna; yenilikçiliği ve toplumun tüm kesimlerinin bilimsel çalışmalara katılımını teşvik ettiğine inanır. Bunun için yayınlara, ders kaynaklarına ve araştırma verilerine açık erişim ile açık bilimi özendiren ve destekleyen araçları ve araştırma süreçlerini geliştirmeye ve kullanmaya özen gösterir.
Dayanak
Bu politika ve yönerge metni, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 4/c ve 12/c maddeleri ile Yükseköğretim Kurulu’nun ortaya koyduğu Üniversiteler için Model Açık Bilim Politikasına ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na uygunluğu esas alır. Lisansüstü tezlerin açık erişimi için Lisansüstü Tezlerin Elektronik Kopyalarının Teslim Alınması, Saklanması ve Erişime Açılması Hakkındaki Yönerge geçerlidir.
Yetki Alanı ve Politikanın Etkisi
Bu politika, ODTÜ mensup ve öğrencileri tarafından basılı ve elektronik ortamda üretilen tüm bilimsel çalışmaları, açık ders malzemeleri ile görsel-işitsel kaynakları kapsar ve bu çalışmaların OpenMETU sisteminde depolanmasının ilkelerini belirler. Bu kapsama, ODTÜ dışından arşive konulması talebiyle iletilen açık ders ve benzeri materyaller de dâhildir. Araştırmanın üçüncü taraflarca finanse edildiği durumlarda, erişim hakları, depolama ve saklama ile ilgili taraflarla yapılan herhangi bir anlaşma, bu politikaya göre önceliklidir.
Haklar, Sorumluluklar ve Görevler
Orta Doğu Teknik Üniversitesi aşağıdakilerden sorumludur:
c. Kamu tarafından finanse edilen bilimsel çalışmaların ve araştırma çıktılarının yine kamu ile ücretsiz olarak paylaşılmasını desteklemek.
d. ODTÜ’de üretilen bilimsel bilginin sistematik ve doğru olarak indekslenmesi, korunması ve gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamak.
e. Açık Bilim sistemini, ulusal ve uluslararası harmanlama ve listeleme sistemlerine (TAA, OAI, BASE, ROAR, OpenAIRE, ROARMAP, Dspace, OpenDOAR, Open Education Consortium vb.) kayıt etmek.
f. Bilimsel bilginin paylaşımı yoluyla yapılacak yeni araştırmalarda ulusal ve uluslararası işbirliğinin gelişimine katkı sağlamak.
g. ODTÜ Açık Ders Malzemelerinin (Open Courseware - OCW) kullanımını yaygınlaştırmak.
h. Açık Bilim uygulamaları yolu ile vatandaş bilimi projelerine katılımı desteklemek.
i. Akademik arşivin içeriğini sistem tarafından sağlanan istatistiklerle izlemek ve politika uyumluluğunu gözetmek.
j. Araştırma değerlendirmesi ve ölçme kriterlerini iyileştirmede Açık Bilim uygulamalarını yerleştirmek ve açık akran değerlendirmesi deneyimini sağlamak.
k. Araştırmacılara uygun rehberlik için mekanizmalar ve hizmetler sağlamak ve bu hizmetleri geliştirmek.
l. Veri yönetimi planlarının geliştirilmesi ile ilgili konuları içeren, ancak bunlarla sınırlı olmayan ulusal ve Avrupa Birliği yasalarına uyumlu veriler ile ilgili tüm konulardan sorumlu bir veri yöneticisi atamak.
m. Üniversitenin akademik arşiv ve diğer araştırma altyapılarının FAIR veri ilkeleri (Findable=Bulunabilir, Accessible=Erişilebilir, Interoperable=Birlikte Çalışabilir, Reusable=Yeniden Kullanılabilir) ve Avrupa Açık Bilim Bulutu teknik özellikleriyle uyumluluğunu sağlamak.
n. Araştırmacıların içerik ve veri paylaşımında Creative Commons vb. lisansları kullanarak paylaşım şartlarını belirlemelerini sağlamak.
o. Benzersiz tanımlayıcıların (DOI'ler, ORCID veya diğerleri gibi) kullanımının zorunluluğunu sağlamak.
Araştırmacılar aşağıdakilerden sorumludur:
1. Bu politika ve yönergede belirtilen ilke ve şartlara uygun olarak yayınlarını, verilerini ve eğitim kaynaklarını yönetmek.
2. Katkı sağladıkları bilimsel çalışmaların ön baskı, son baskı veya yayıncı baskısının yayıncının izin verdiği koşullar doğrultusunda OpenMETU sistemine zamanında konulmasını sağlamak.
3. Öncelikli üçüncü taraflarla herhangi bir anlaşma olmaması durumunda, yayınların ve verilerin üretimi, işlenmesi, depolanması, yönetimi ve dağıtımı ile ilgili örgütsel, düzenleyici, kurumsal ve diğer sözleşmelerden doğan yasal yükümlülüklere uymak.
4. Verilerin işlenmesini yöneten ilkelerin (mevcut politika ve fon verenlerin yetkilerine uygun olarak) bir veri yönetim planında yer almasını sağlamak.
Yayınlara Açık Erişim
1. Araştırmacılar akademik arşive tam metnin (yayınlanmış makale veya makalenin yayınlanmadan önceki hakem kontrolünden geçmiş kopyasının) yanı sıra ilgili üst verilerin önceden veya yayınlandıktan sonra makine tarafından okunabilir elektronik kopyasını zamanında koymakla veya konulmasını sağlamakla sorumludurlar. Bu durum, yayınların açık erişimde yayımlanması (Altın Açık Erişim) durumunda da geçerlidir.
2. “Yeşil Açık Erişim” söz konusu olduğunda, tüm yayınların tam metinlerinin en fazla 6 ay içinde (ya da sosyal bilimler ve beşeri bilimlerdeki yayınlar için 12 ay içerisinde) standart bir açık lisans altında erişilebilir olması gerekir. Monografların akademik arşive konulması zorunludur, ancak yayıncı ambargosu sona erene kadar erişim kapalı kalır.
3. “Kapalı” yayınların görünürlüklerini artırmak amacıyla bu tür yayınların üst verilerinin açık bir şekilde erişilebilir olması gereklidir.
4. ODTÜ, mensup ve öğrencilerini, telif hakkı sahipliğini korumaya ve sadece yayınlama için gerekli olan haklar konusunda yayıncılara lisans vermeye teşvik eder. (Bu, yayın sözleşmesinde ek kullanılarak mümkündür. Bkz: https://sparcopen.org/wp- content/uploads/2016/01/Access-Reuse_Addendum.pdf).
5. ODTÜ, araştırmacılarını mevcut politikanın yürürlüğe girdiği tarihten önceki yayınlarını akademik arşive koymaya ve bu yayınları mümkün olan en kısa sürede açık bir şekilde erişilebilir kılmaya teşvik eder.
6. ODTÜ, mensup ve öğrencilerinin yayınlarını bireysel veya kurumsal olarak değerlendirirken (araştırma performans teşvik, atama ve yükseltme sistemleri değerlendirmeleri dahil) sadece üst veri ve tam metinleri yukarıda belirtilen şartlara uygun olarak akademik arşive konulan yayınları değerlendirir.
7. ODTÜ mensup ve öğrencileri birden fazla kurumdan birden fazla yazarla işbirliği ile hazırladıkları çalışmaları OpenMETU sisteminde depolayabilir. Birden fazla ODTÜ mensup ve öğrencisi tarafından gerçekleştirilmiş çok yazarlı çalışmalarda kaynağı, yazarlardan birisi, DOI numarası ve diğer yazarların isimlerini de ekleyerek OpenMETU sistemine aktarır veya aktarılmasını sağlar.
Araştırma Verilerine Açık Erişim
1. ODTÜ, araştırmacılarının bilimsel çalışmalarda elde ettikleri verileri uluslararası standartlara uygun (verilerin ve hizmetlerin açık ve FAIR ilkelerine uygun, izlenebilir ve kullanılabilir olduğunu güvenceye alan) OpenMETU’ye koymaları için gerekli teşvik ve düzenlemeleri sağlar.
2. ODTÜ Araştırma Ekosistemi “mümkün olduğunca açık, gerektiği kadar kapalı” ilkesine uyar. Eğer veriler yasal, gizlilik veya ilgili diğer (örneğin hassas veri veya kişisel veriler) nedenlerle açık değilse bu anlaşılır biçimde açıklanmalıdır. Verilerin bulunmasını sağlayan üst verileri her durumda sağlar.
3. ODTÜ, Açık Bilim kaynaklarının izlenmesi için Açık Bilim Bulutu şartlarına uygun uygulamaları teşvik eder.
4. ODTÜ araştırmacıları, dahil oldukları her araştırma faaliyeti için uygun bir veri yönetim planı sunar.
5. ODTÜ araştırmacıları, uygun lisansların belirlenmesi yoluyla proje sonrası kullanım haklarını tanımlar.
6. ODTÜ araştırma verileri için minimum arşiv süresi, kalıcı bir tanımlayıcının atanmasından sonra 10 yıldır. Gerekli arşiv süresinin sona ermesinden sonra veya yasal ve etik nedenlerden dolayı bu kayıtların silinmesi veya imha edilmesi durumunda, bu tür eylemlerin tüm yasal ve etik perspektiflerinin dikkate alınması gerekir.
Açık Bilim
ODTÜ Açık Bilim uygulamaları anlayışını, yayınlar ve verilere açık erişimin ötesinde, aktif olarak teşvik eder. Örneğin vatandaş bilimi projelerine katılım, açık akran değerlendirmesinin kullanımı, açık eğitim kaynaklarının kullanımı, açık ve standart açık lisanslar altındaki verilerin ve içeriğin serbest bırakılmasını ve bunların gelişimini izler.
Altyapı
1. ODTÜ, Açık Bilime geçişi gerçekleştirmek için gerekli altyapıyı oluşturur; finansmanı, sürdürülebilirliğini, yaygın ve etkili kullanımını sağlamak üzere gerekli tedbirleri alır.
2. ODTÜ, OpenMETU sisteminde indekslenen verilerin tek merkezden tüm kullanıcılara hızlı ve uluslararası standartlara uygun olarak işlerliğini sağlar.
3. OpenMETU sistemi, OAI-PMH protokolü, Open Education Consortium ve OpenAIRE gibi uluslararası açık erişim sistem, rehber ve konsorsiyumlar ile uyumlu çalışır ve Avrupa Açık Bilim Bulutu ile bağlantılıdır.
Araştırma Değerlendirme ve Ölçme
1. ODTÜ, fon sağlayıcı kuruluşlar ve diğer uygun birimler ile işbirliği içinde konuyla ilgili Avrupa’daki gelişmeleri ve Avrupa Açık Bilim Politikası Platformu'nun çalışmalarını izleyerek araştırma kalitesini ve Açık Bilim davranış ve uygulamalarını teşvik eden bir araştırma değerlendirme çerçevesi geliştirmeyi taahhüt eder. Farklı disiplinler ve farklı kariyer aşamalarında olan araştırmacılar üzerindeki etkilerini dikkate alır.
2. Açık Bilim uygulamalarını kullanan araştırmacılar için ödül mekanizmalarının oluşturulmasını (örneğin açık platformlar aracılığıyla kesin olmayan sonuçları paylaşmayı, açık yazılım ve diğer araçları kullanmayı, açık işbirlikli projelere katılımı (vatandaş bilimi, açık ders kaynakları paylaşmayı) vb.) taahhüt eder.
Eğitim
1. ODTÜ, Açık Bilim farkındalığının artması, benimsenmesi ve uygulanması; araştırmacılar ile destek personelinin veri yönetim becerilerini geliştirmek için Kütüphane ve
Dokümantasyon Daire Başkanlığı, Bilgi İşlem Daire Başkanlığı ve diğer uygun birimler ve kurumlarla işbirliği içerisinde eğitim kursları açmayı koordine eder. Bu tür eğitim kursları, açık erişim yayıncılığı, açık veri, veri yönetimi, araştırma verisi ve araştırma etiği için gerekli bilgileri içerir ve becerileri geliştirir.
1. Eğitim farklı disiplinler dikkate alınarak tüm kariyer aşamalarındaki araştırmacılara sunulur ve müfredata dahil edilir.
2. Bu faaliyetler için uygun finansman sağlanır ve bu amaçla fon sağlayıcı kuruluşlar ile birlikte diğer paydaşlarla olan sinerjiler araştırılır.
Politikanın ve Yönergenin Geçerliliği
Bu politika ve yönerge, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Senatosu tarafından her iki yılda bir gözden geçirilecek ve güncellenecektir. ODTÜ Rektörlüğü, bu politika ve yönergenin uygulanmasından sorumlu olacak ve gerektiğinde ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkların çözümünde ve politika ve yönergede yapılabilecek değişiklikler konusunda yürütücü görevini üstlenecektir. Bu politikanın ve yönergenin tamamı geçerlilik tarihinden itibaren bir yıl boyunca, araştırma verileriyle ilgili olan kısmı ise aynı tarihten itibaren iki yıl boyunca pilot olarak uygulanacaktır.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Açık Bilim Komisyonu
ODTÜ Açık Bilim Politikası ve Yönergesinin uygulanmasını izlemek, desteklemek, değerlendirmek ve gerektiğinde güncellemek için gerekli çalışmaları yapar. Açık bilimin ve açık erişimin ODTÜ’de tanıtımını ve yürütülmesini sağlar. Bunun için gerekli işleyiş kurallarını belirler ve Açık Bilim Danışma Kurulu ile koordineli olarak çalışır. Komisyon, Rektörün görevlendireceği Rektör Yardımcısının başkanlığında ve yılda iki kereden az olmamak suretiyle gerekli gördüğü durumlarda toplanır. Komisyonun uzman üyeleri bu göreve üç yıl süreliğine Rektörlük tarafından atanır. Bu üyeler görev sürelerinin sonunda yeniden atanabilir. Komisyon üyeleri,
1. KDDB’den sorumlu Rektör Yardımcısı
2. BİDB’den sorumlu Rektör Yardımcısı
3. Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı
4. Bilgi İşlem Daire Başkanı
5. Açık Bilim ve Kurumsal Arşiv konularında uzman en az iki öğretim üyesi
6. BİDB ilgili personeli
7. KDDB ilgili personelinden oluşur.
Komite, gerekli gördüğü hallerde politika ve yönergeyi revize etmekten sorumlu olacaktır. Öneri ve görüşler ODTÜ Rektörlüğüne sunulacaktır.
Açık Bilim Koordinatörleri
Açık Bilim Koordinatörleri bağlı oldukları akademik birimlerde açık bilim ve açık erişim tanıtım ve farkındalık çalışmalarını koordine eder. Gerektiğinde açık bilim kapsamında ilgili birim, kurul ve komisyonlara birimi ile ilgili veri ve bilgi sağlar. Her akademik birim yöneticisi bu amaçla bir koordinatörü görevlendirir. Bu koordinatör, kalite koordinatörü ile aynı kişi olabileceği gibi konunun uzmanı farklı bir öğretim elemanı da olabilir. Açık bilim koordinatörü ataması ve değişikliği en geç iki iş günü içinde Açık Bilim Komisyonu Başkanlığına yazılı olarak bildirilir.
Açık Bilim Danışma Kurulu
Açık bilimin fakültelerde, enstitülerde ve yüksekokullarda tanıtım ve farkındalık çalışmalarını koordine eder. Gerekli durumlarda OpenMETU’de bulunan bir yayının veya çalışmanın erişim koşulunu belirler. Kurul, Açık Bilim Koordinatörleri ile işbirliği içinde çalışır ve gerektiğinde Açık Bilim Komisyonuna görüş sunar.
Açık Bilim Danışma Kurulu aşağıdaki üyelerden oluşur. Danışma Kuruluna üyelerin kendi aralarından seçeceği bir üye bir yıl boyunca başkanlık eder. Aynı üye tekrar başkan olarak seçilebilir.
1. Fen Edebiyat Fakültesi Açık Bilim Koordinatörü
2. Mimarlık Fakültesi Açık Bilim Koordinatörü
3. Mühendislik Fakültesi Açık Bilim Koordinatörü
4. İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Açık Bilim Koordinatörü
5. Eğitim Fakültesi Açık Bilim Koordinatörü
6. Yabancı Diller Yüksek Okulu Açık Bilim Koordinatörü
7. Meslek Yüksekokulu Açık Bilim Koordinatörü
8. Uygulamalı Matematik Enstitüsü Açık Bilim Koordinatörü
9. Enformatik Enstitüsü Açık Bilim Koordinatörü
10. Deniz Bilimleri Enstitüsü Açık Bilim Koordinatörü
11. Sosyal Bilimler Enstitüsü Açık Bilim Koordinatörü
12. Fen Bilimleri Enstitüsü Açık Bilim Koordinatörü
13. Müzik ve Güzel Sanatlar Bölümü Başkanlığı Açık Bilim Koordinatörü
14. Türk Dili Bölümü Başkanlığı Açık Bilim Koordinatörü.
Yararlanma Hakkı
OpenMETU’de yer alan bilimsel ve entelektüel çalışmalardan yararlanma hakkı aşağıda belirtilen koşullarda gerçekleştirilir.
1. İsteyen herkes sistemde kayıtlı olup erişime açık olan çalışmalara serbestçe erişebilir.
ç. Sistemde yer alan bilgi kaynakları kullanıldığında, kullanan kişi tarafından kaynak gösterilmesi bilimsel etik açısından gerekli ve zorunludur.
Yürürlük
Bu politika ve yönerge, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Senatosunun 12.2.2019 tarihli ve 2019/2 nolu toplantısında alınan 2 nolu kararı ile yürürlüğe girmiştir.
Yürütme
Bu Politika ve Yönerge Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rektörlüğünce yürütülür.
EK: Kısaltmalar ve Tanımlar Kısaltmalar
OpenMETU: ODTÜ açık bilim/erişim ve kurumsal arşiv sistemi
ODTÜ: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
KDDB: Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
BİDB: Bilgi İşlem Daire Başkanlığı
TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
YÖK: Yükseköğretim Kurulu
OECD: Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü
OAI-PMH: Open Archives Initiative Protocol for Metadata Harvesting OpenAIRE: Bir Avrupa Komisyonu açık bilim altyapı projesinin adı ORCID: Open Researcher and Contributor Identifier
OCW: Open Courseware
DOI: Digital Object Identifier - Sayısal Nesne Tanımlayıcı
FAIR: Findable-Accessible-Interoperable-Reusable
Tanımlar
⦁ Açık Akran Değerlendirmesi: İnceleme ve yayın süresi boyunca hem inceleyenin hem de yazarın birbirlerinin kimlikleri hakkında bilgi sahibi olduğu bir bilimsel inceleme mekanizması olarak tanımlanmaktadır.
⦁ Açık Bilim: Bilimin; yayınların, araştırma verilerinin, laboratuvar notlarının ve diğer araştırma süreçlerinin ücretsiz erişilebildiği, araştırmanın yeniden kullanımı, dağıtımı ve üretilmesine izin veren koşullarla, diğer araştırmacıların birlikte çalışabileceği ve katkıda bulunabileceği şekilde yapılmasıdır.
⦁ Açık Eğitim Kaynakları (Open Education Resources): OECD'ye göre “başkaları tarafından eğitim amaçlı olarak serbestçe yeniden kullanmaya ve sürekli iyileştirmeye izin veren açık lisansları kullanan öğretim, öğrenme ve araştırma materyalleri”dir.
⦁ Açık Erişim: Bilimsel literatürün internet aracılığıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler olmaksızın erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, tam metne bağlantı verilebilir, dizinlenebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir olmasıdır.
⦁ Altın Yol Açık Erişim: Akademik dergilerde yayınlanan araştırmacıların çalışmalarının, yayınlanan dergi aracılığıyla ve yayınlandığı andan itibaren açık erişim olmasıdır.
⦁ Yeşil Yol Açık Erişim: Araştırmacıların, akademik dergilerde yayımlanan çalışmalarının yayına kabul edilmiş sürümünün birer kopyasının açık arşivlerde açık erişim olmasıdır.
⦁ Açık Veri: Herhangi bir telif hakkı, patent ya da diğer kontrol mekanizmalarına tabi olmaksızın herkes tarafından ücretsiz ve özgürce kullanılabilen, tekrar kullanılabilen ve dağıtılabilen veridir.
⦁ Akademik Çalışmalar: ODTÜ mensuplarının ve öğrencilerinin araştırmaları, aldıkları fonlar ve yaratıcı faaliyetleri sonucu ortaya çıkan tüm çalışmaları ifade eder.
⦁ Akademik Arşivler ve Konu Arşivleri: Kamu kaynaklarıyla desteklenen bilimsel araştırmalardan üretilen yayınları, verileri ve diğer fikri ürünleri (tezler, ders malzemeleri, çalışma raporları vb.) toplayan, düzenleyen ve uzun dönemli olarak arşivleyen sistemlerdir.
⦁ Ambargo: Akademik arşiv sisteminde yer alan ODTÜ mensup ve öğrencilerine ait bilimsel çalışmaların çeşitli sebeplerle (makale yayınlama, patent başvurusu kurumsal ve ulusal çıkarlar vb.) belirli bir süre erişime kapalı kalmasını ifade eder.
⦁ Araştırma: Bilginin ilerletilmesi hedefi ile her türlü yaratıcı ve sistematik çalışma olarak tanımlanmaktadır.
⦁ Araştırma Verisi: Bilimsel yayınlarda sunulan sonuçları doğrulamak için kullanılan veriler (örn. istatistikler, deney sonuçları, ölçümler, gözlemler, görüşme kayıtları, görüntüler, vb.) veya bir proje sırasında kullanılan ve veri yönetim planında açıklanan diğer verilerdir.
⦁ Araştırmacı: Çalışanlar ve doktora öğrencilerinin de dahil olduğu, istihdam düzeylerine bakılmaksızın, her seviyeden ODTÜ araştırma personelinin herhangi bir üyesi olarak tanımlanmaktadır.
⦁ Avrupa Açık Bilim Bulutu (European Open Science Cloud – EOSC): Avrupa Komisyonu’nun Nisan 2018’de ayrıntılarını açıkladığı, Avrupa Birliği’ndeki 1,7 milyon
araştırmacı ve 70 milyon bilim ve teknoloji uzmanının akademik dergi ve kitaplarda “gömülü” verisinin toplanmasını ve bu verilerin herkesin kullanımına açılmasını hedefleyen bir projedir. https://ec.europa.eu/research/openscience/index.cfm?pg=open- science-cloud
⦁ Bilgi Kaynakları: Kütüphane koleksiyonunda bulunan basılı (kitap, dergi, gazete, rapor vb.), elektronik (çevrimiçi veri tabanları), çoklu ortam (CD-ROM, DVD-ROM, VHS vb.) kaynaklarını ifade eder.
⦁ Depolama: Bilimsel ve entelektüel çalışmaların ODTÜ akademik arşivi sistemine depolama sürecini ifade eder.
⦁ DOI (Digital Object Identifier - Sayısal Nesne Tanımlayıcı): Online ortamda bulunan bir fikri mülkiyeti ya da bu fikri mülkiyetin bir parçasını tanımlayan tanımlayıcılardır. ⦁ https://www.doi.org/
⦁ Kurumsal Arşiv: ODTÜ’de üretilen bilimsel ve entelektüel çalışmaların arşivlenerek/saklanarak açık erişime sunulduğu dijital ortam içeren sistemi tanımlar.
⦁ OAI-PMH: Açık Arşivler Girişimi tarafından geliştirilen bir protokoldür. Bu protokol bir arşivdeki üst veri tanımlarını harmanlamak (ya da toplamak) için kullanılır.
⦁ Bilimsel ve Entelektüel Çalışmalar: ODTÜ mensuplarının ve öğrencilerinin araştırmaları, aldıkları fonlar ve üretici/yaratıcı faaliyetleri sonucu ortaya çıkardıkları; makale, tez, kitap/kitap bölümü, görsel işitsel materyal, bildiri, sunum, proje, tasarım, rapor, patent, ders materyali, yazılım ürünü gibi çalışmaları ifade eder.
⦁ FAIR Prensipleri: Araştırma verisi yönetiminde veya Avrupa Açık Bilim Bulutu ile ilgili girişimlerden herhangi birinde yer alan bir kısaltmadır. Verinin Findable (bulunabilir), Accessible (erişilebilir), Interoperable (birlikte çalışabilir), Reusable (yeniden kullanılabilir) olması prensiplerine dayanmaktadır. ⦁ https://www.go⦁ -fair.org/fair-principles
⦁ ORCID (Open Researcher and Contributer ID): Araştırmacıları benzersiz olarak tanımlayan ve bilimsel faaliyetler arasında otomatik bağlantıyı destekleyen kalıcı bir dijital tanımlayıcıdır.
⦁ OpenAIRE: Avrupa Komisyonunun açık bilim hedefleri doğrultusunda bilimsel yayın çıktılarına, açık araştırma verilerine ve araştırma bilgisine erişime, verileri analiz etmeye olanak sağlayan ve içerik sağlayıcılara çeşitli servisler sunan teknik açık erişim altyapı proje⦁ sidir. www.openaire.eu
⦁ OpenMETU: ODTÜ araştırmacılarının yayınlarına ve araştırma verilerine açık erişim sağlayan kurumsal arşivdir.
⦁ Creative Commons Lisans: Creative Commons, entellektüel, kültürel ya da sanatsal yaratıcı çalışmaların kullanımı ve paylaşımını mümkün kılan, kâr amacı gütmeyen bir organizasyondur. Yayının diğer araştırmacılar tarafından her türlü kullanımını engellemek yerine, gerekirse başka çalışmalara temel oluşturmasına izin verildiğini belirten lisanstır.
⦁ Telif Hakkı: Kişinin her türlü fikri çabası ile ürettiği ürünler üzerinde hukuken sahip olduğu maddi ve manevi hakların tamamıdır.
⦁ Üst Veri: Bir bilgi kaynağını tanımlayan veri kümesi. Başka bir ifadeyle, sayısal bilgilerin ve bilgi kaynaklarının bulunması, kimliklendirilmesi, kullanımı ve yönetimi ile ilgili yapılandırılmış, tanımlayıcı bilgidir.
⦁ Veri Yönetim Planı: Araştırmacıların araştırma veri kalitesi, veri paylaşımı ve veri güvenliği konusundaki sorumluluklarını nasıl karşılayacaklarını gösteren bir araçtır.
⦁ Yayın: Kurumda bulunan araştırmacıların hakemli yayınlanmış (veya yayınlanmakta olan) çalışmaları olarak tanımlanır.
⦁ Açık Ders Malzemesi (OCW): Toplumun yararlanmasına açık, erişilebilir ders malzemesi.
ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
MENSUP ve ÖĞRENCİLERİNİN ÜRETTİKLERİ BİLİMSEL ve ENTELEKTÜEL ÇALIŞMALARIN AÇIK ERİŞİM VE KURUMSAL ARŞİV SİSTEMİNE AKTARILMASINA İLİŞKİN YÖNERGE
Amaç ve Kapsam
Madde 1- ODTÜ bünyesinde oluşturulan Açık Erişim ve Kurumsal Akademik Arşiv (AEKA) sistemi üniversite mensup ve öğrencileri tarafından üretilen bilimsel ve entelektüel bilginin derlenmesi, uzun dönem korunarak erişim sürekliliğinin sağlanması ve geniş kitlelerle paylaşılmasını hedefler. Bu yönerge, ODTÜ AEKA sisteminin kurulması, işletilmesi ile bilimsel ve entelektüel bilgi kaynaklarının bu sisteme aktarılmasına ilişkin esas ve usulleri düzenler.
Dayanak
Madde 2- Bu yönerge, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 4/c ve 12/c Maddeleri ile Yükseköğretim Kurulu Üniversiteler İçin Model Açık Bilim Politikası’na, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Açık Bilim Politikası’na, ODTÜ Lisansüstü Tezlerin Elektronik Kopyalarının Teslim Alınması, Saklanması ve Erişime Açılması Hakkında Yönerge’sine dayanılarak hazırlanmıştır. Aynı zamanda kişisel verilerin paylaşımı konusunda 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na uygunluğu esas alınır.
Madde 3- Yönergede geçen kısaltmalar ve tanımlar
⦁ Kısaltmalar
⦁ OpenMETU: ODTÜ Açık Erişim ve Kurumsal Akademik Arşiv Sistemi
1) AEKA: Açık Erişim ve Kurumsal Arşiv Sistemi
2) ODTÜ: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
ç. Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
1) KDDB: Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
2) BİDB: Bilgi İşlem Daire Başkanlığı
3) GİSAM: Görsel İşitsel Sistemler Araştırma ve Uygulama Merkezi
4) TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
ğ. OCW: Open Courseware
⦁ Tanımlar
a) ODTÜ Açık Erişim ve Kurumsal Arşiv Sistemleri: OpenMETU, ODTÜ Görsel İşitsel Arşiv Sistemi, METU Open Courseware’i kapsar.
a. OpenMETU: ODTÜ Açık erişimli akademik arşiv sistemidir.
b. Arşivleme: ODTÜ mensup ve öğrencilerinin bilimsel ve entelektüel katkıda bulunduğu bilimsel çalışmalar ve ODTÜ’de üretilen görsel ve işitsel kaynakların OpenMETU’da depolanma sürecidir.
ç) Açık Erişim: ODTÜ mensup ve öğrencileri tarafından gerçekleştirilmiş bilimsel çalışmaya ücret ödemeden, herhangi bir engelle karşılaşmadan, elektronik ortamda erişebilme olanağıdır.
a. Açık Bilim: Her türlü bilimsel bilginin, bilimsel yayınların, araştırma verilerinin ve diğer bilimsel çıktılarının ücretsiz erişilebilmesi, yeniden kullanılması ve üretilmesidir.
b. Ön Baskı (Preprint veya Author’s Original Manuscript): Bir makalenin ya da bilimsel çalışmanın yayınlanması amacıyla herhangi bir derginin hakem/editör heyetinin değerlendirme sürecinden geçmemiş ilk biçimidir.
c. Son Baskı (Postprint veya Accepted Manuscript): Bir makalenin ya da bilimsel çalışmanın hakem/editör heyetinin değerlendirmesinden ve düzenlemesinden geçerek yayınlanmasına karar verilmiş son biçimidir.
d. Ambargo: AEKA sisteminde yer alan ODTÜ mensup ve öğrencilerine ait bilimsel ve entelektüel çalışmaların çeşitli sebeplerle (makale yayınlama, patent başvurusu kurumsal ve ulusal çıkarlar vb.) en az 6 ay en fazla 24 ay erişime kapalı kalmasıdır.
ğ) ODTÜ Kütüphanesi Görsel İşitsel Arşiv Sistemi: Kuruluşundan günümüze ODTÜ’de veya ODTÜ’ye ilişkin üretilmiş olan görsel ve işitsel içeriğin arşivlendiği ve erişime sunulduğu sistemdir.
a. Bilimsel ve Entelektüel Çalışmalar: ODTÜ mensup ve öğrencilerinin araştırmaları, aldıkları fonlar ve üretici/yaratıcı faaliyetleri sonucu ortaya çıkardıkları; makale, tez, kitap/kitap bölümü, görsel işitsel materyal, bildiri, sunum, proje, tasarım, rapor, patent, ders materyali, yazılım ürünü gibi çalışmalarıdır.
ı) ORC ID: Araştırmacıları benzersiz olarak tanımlayan ve bilimsel faaliyetler arasında otomatik bağlantıyı destekleyen kalıcı bir dijital tanımlayıcıdır.
a. OpenAIRE: Avrupa'daki açık erişim uygulamalarını desteklemek amacını güder ve harmanladığı kurumsal arşivlerin içeriğini bir arayüzden erişime sunar.
a. Yeşil Yol: Yazarın, hakemli yayınlarının elektronik kopyasını açık erişimli bir arşiv üzerinden erişime sunmasıdır.
a. Altın Yol: Yazarların, hakemli yayınlarını açık erişimli bir dergide yayınlamalarıdır.
a. Creative Commons Lisans: Creative Commons, entellektüel, kültürel ya da sanatsal yaratıcı çalışmaların kullanımı ve paylaşımını mümkün kılan, kâr amacı gütmeyen bir organizasyondur. Yayının diğer araştırmacılar tarafından her türlü kullanımını engellemek yerine, gerekirse başka çalışmalara temel oluşturmasına izin verildiğini belirten lisanstır.
Madde 4- Bu yönerge, ODTÜ akademik ve idari personelini, lisans ve lisansüstü öğrencilerini; Fakülte ve Enstitüleri, Araştırma Merkezlerini, KDDB, BİDB ve GİSAM’ı kapsamaktadır. Ayrıca Üniversite dışından açık ders gibi kaynaklarıyla AEKA sistemine katılmak mümkündür.
Madde 5- ODTÜ AEKA sistemlerine eklenecek bilimsel ve entelektüel kaynaklar aşağıda belirtilen ilgili sisteme aktarılır. Telif hakları / ambargo gereğince hiçbir şekilde yayımlanamayan bilimsel ve entelektüel çalışmaların ise yalnızca bibliyografik bilgileri sisteme aktarılır.
5.1- OpenMETU Sistemine aktarılacak kaynak türleri;
⦁ Makaleler,
⦁ Tezler,
⦁ Kitap ve kitap bölümleri,
ç. Kongre, konferans ve seminerle ilgili bildiri ve sunumlar,
⦁ Ulusal / uluslararası proje ve tasarımlar,
⦁ Teknik ve istatistiksel raporlar,
⦁ Patent / faydalı model belgeleri,
⦁ Açık dersler ve ders kaynakları,
ğ. Çeşitli yazılım ürünleri (oyun, benzetim sanal/artırılmış gerçeklik),
⦁ Araştırma verileri.
5.2- ODTÜ Kütüphanesi Görsel İşitsel Arşiv Sistemi’ne aktarılacak kaynak türleri;
a. Belgesel, görüşme, video, fotoğraf, tarihi belgeler, efemeralar,
b. Konferans, panel, sempozyum, çalıştay, söyleşi ve sunumlar,
c. ODTÜ günü, mezunlar günü, diploma töreni, bahar şenlikleri, anma törenleri ve ağaç dikme şenlikleri gibi etkinlikler,
ç. Konser, tiyatro, festivaller vb. kültür-sanat etkinliklerine ilişkin görsel işitsel kaynaklardır.
5.3- Open Courseware Sistemi’ne aktarılacak kaynak türü:
⦁ Eğitim materyalleri
Yetki ve Sorumluluklar Madde 6- Akademik, İdari Personel ve Öğrenciler;
a. ODTÜ mensup ve öğrencileri, katkı sağladıkları bilimsel ve entelektüel çalışmalarının ön baskı, son baskı veya yayıncı baskısının, yayıncının izin verdiği koşullar doğrultusunda OpenMETU Sistemi’nde depolamaktan sorumludur.
a. ODTÜ mensup ve öğrencileri, birden fazla kurumdan birden fazla yazarla işbirliği ile hazırladıkları çalışmaları OpenMETU Sistemi’nde depolayabilir. Birden fazla ODTÜ mensup ve öğrencisi tarafından gerçekleştirilmiş çok yazarlı çalışmalarda ise kaynağı yazarlardan birisi, DOI numarası ve diğer yazarların isimlerini de ekleyerek OpenMETU sistemine aktarır.
a. ODTÜ mensup ve öğrencileri katkı sağladıkları bilimsel çalışmalar ile ilgili ambargo süresi en fazla 6 ay; bu süre, sosyal bilimler ve beşeri bilimlerle ilgili yayınlar için 12 olarak belirlenmiştir. Bu sürenin sonunda yayınlar erişime açılır. Tezlerin ambargo süresi için “ODTÜ Lisansüstü Tezlerin Elektronik Kopyalarının Teslim Alınması, Saklanması ve Erişime Açılması Hakkında Yönerge” ‘nin ilgili maddesine bakınız.
Madde 7- KDDB
Sorumlu personel, OpenMETU Sistemi’ne aktarılan çalışmaların kontrollerini yaptıktan sonra uygun görülen yayınları erişime açar. Gerekli durumlarda düzeltmeler için yayın sahibine başvurur.
a. Tam metin yayınlar OpenMETU Sistemin’de yer almadan önce tüm telif izinleri sorumlu personel tarafından ilgili veritabanından kontrol eder.
a. ODTÜ, mensup ve öğrencilerinin yayınlarını değerlendirirken yalnızca üst veri veya tam metinleri OpenMETU Sistemi’ne yüklediklerini kontrol eder. Yayınların yüklenmemesi halinde yazarlarla iletişime geçerek yayının OpenMETU’ya yüklenmesi için hatırlatmada bulunur.
a. OpenMETU Sistemi’nin içeriğini zenginleştirmek için telif hakları doğrultusunda geriye dönük olarak içerik yüklemesi yapar.
ç. Akademik veri sistemlerinde olup, OpenMETU Sistemi’nde olmayan çalışmaları listeler. Hazırlanan listeleri öğretim elemanlarının bu konudan haberdar edilmesi ve gerekli işlemlerin yapılması için ilgili bölümlere gönderir.
a. Sağlama ve kontrol tamamlandıktan sonra tüm bildirimlere rağmen belirlenen sürede OpenMETU Sistemi’ne iletilmeyen çalışmalar için ilgili bölüme hatırlatma yazısı yazar.
a. OpenMETU Sistemi ile ilgili istatistiklere, ODTÜ Faaliyet Raporu’nda yer verir.
a. OpenMETU Sistemi’nin alt yapısını oluşturmak ve geliştirmek üzere BİDB ile birlikte gerekli çalışmaları yürütür.
a. Açık erişime uygun şekilde yayınlanması için bilimsel çalışmalarını OpenMETU Sistemi’nde depolayan ODTÜ mensupları ile birlikte çalışır.
ğ. OpenMETU Sistemi çalışmasına yönelik olarak diğer üniversite ve kurumlarla yapılacak anlaşmalar ve işbirliklerini yürütür. Üniversitenin görünürlüğünü arttırmak amacıyla açık erişim rehberlerine üyelik işlemlerini gerçekleştirir.
a. OpenMETU Sistemi hakkında bilgilendirme amacıyla kılavuzlar hazırlar, gerekli tanıtım ve bilgilendirme çalışmalarını yapar.
ı. 5.2 maddesinde belirtilen görsel ve işitsel kaynakları telif hakları ve Kişisel Verileri Koruma Kanunu doğrultusunda depolar ve erişime açar.
a. GİSAM ve Tanıtım Ofisi gibi, görsel ve işitsel kaynakların üretildiği birimlerden KDDB’ye düzenli olarak aktarımını sağlar.
Madde 8- BİDB
a. AEKA Sistemlerini barındıran sunucu kurulumunu sağlar.
a. Sunucu için gerekli olan işletim sistemi ve diğer yazılımları işler hale getirir.
b. Gerekli durumlarda ilgili yazılımın güncellemelerini yapar.
ç. Belirlenen aralıklarla yedekleme yapar.
a. OpenMETU Sistemi yazılımlarında ihtiyaç duyulan özelleştirmelerin yapılmasını sağlar.
a. Gerektiğinde OpenMETU Sistemi sunucusunda bulunan verileri farklı sunucu ya da platformlara taşıma işlemlerini yapar.
a. Farklı sunucularda bulunan verilerin OpenMETU Sistemi’ne aktarılması için gerekli işlemleri yapar.
a. Veri girişini kolaylaştırmak amacıyla farklı sistemlerin bütünleştirilmesini sağlar.
Madde 9- Fakülteler, Enstitüler, Bölümler, Yüksekokullar, Araştırma ve Uygulama Merkezleri
b) ODTÜ mensup ya da öğrencilerinin çalışmalarının patent başvurusu, makale yayınlama ya da kurumsal veya ulusal çıkarlardan dolayı erişim kısıtı olanlarının durumuyla ilgili Elektronik Belge Yönetim Sistemi (EBYS) aracılığıyla KDDB’ye bilgi iletir.
b) ODTÜ öğretim elemanlarının yayınlarını ve kapsam dahilindeki diğer çalışmalarını OpenMETU Sistemi’ne yüklemelerini teşvik eder.
b) Orta Doğu Teknik Üniversitesi Lisansüstü Tezlerin Elektronik Kopyalarının Teslim Alınması, Saklanması ve Erişime Açılması Hakkında Yönerge’ye göre hareket eder.
Madde 10 – Açık Bilim Koordinatörleri
OpenMETU Sistemi’nin tüm akademik birimlerde tanıtım ve farkındalık çalışmalarını koordine eder. Gerektiğinde OpenMETU Sistemi kapsamında ilgili birim, kurul ve komisyonlara birimi ile ilgili veri ve bilgi sağlar. Her akademik birim yöneticisi bu amaçla bir koordinatörü görevlendirir. Bu koordinatör, kalite koordinatörü ile aynı kişi olabileceği gibi konunun uzmanı farklı bir öğretim elemanı da olabilir. Açık Bilim Sistemi koordinatörü ataması ve değişikliği en geç iki iş günü içinde Açık Bilim Komisyonu Başkanlığı’na yazılı olarak bildirilir.
Madde 11- Danışma Kurulu
OpenMETU Sistemi’nin Fakültelerde, Enstitülerde ve Yüksekokullarda tanıtım ve farkındalık çalışmalarını koordine eder. Gerekli durumlarda OpenMETU Sistemi’nde bulunan bir yayının veya çalışmanın erişim koşulunu belirler. Kurul, Açık Bilim Koordinatörleri ile işbirliği içinde çalışır ve gerektiğinde Açık Bilim Komisyonuna görüş sunar.
Danışma Kurulu aşağıdaki üyelerden oluşur. Danışma Kuruluna üyelerin kendi aralarından seçeceği bir üye bir yıl boyunca başkanlık eder. Aynı üye tekrar başkan olarak seçilebilir.
⦁ Fen Edebiyat Fakültesi Açık Bilim koordinatörü
⦁ Mimarlık Fakültesi Açık Bilim koordinatörü
⦁ Mühendislik Fakültesi Açık Bilim koordinatörü
⦁ İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Açık Bilim koordinatörü
⦁ Eğitim Fakültesi Açık Bilim koordinatörü
⦁ Yabancı Diller Yüksek Okulu Açık Bilim koordinatörü
⦁ Meslek Yüksekokulu Açık Bilim koordinatörü
⦁ Uygulamalı Matematik Enstitüsü Açık Bilim koordinatörü
⦁ Enformatik Enstitüsü Açık Bilim koordinatörü
⦁ Deniz Bilimleri Enstitüsü Açık Bilim koordinatörü
⦁ Sosyal Bilimler Enstitüsü Açık Bilim koordinatörü
⦁ Fen Bilimleri Enstitüsü Açık Bilim koordinatörü
⦁ Müzik ve Güzel Sanatlar Bölümü Başkanlığı Açık Bilim koordinatörü
⦁ Türk Dili Bölümü Başkanlığı Açık Bilim koordinatörü.
Madde 12- Açık Bilim Komisyonu
ODTÜ Açık Bilim Politikası’nın ve Yönergesi’nin uygulanmasını izlemek, değerlendirmek ve gerektiğinde güncellemek için gerekli çalışmaları yapar. OpenMETU Sistemi’nin ODTÜ’de tanıtımını ve yürütülmesini sağlar. Bunun için gerekli işleyiş kurallarını belirler ve ODTÜ Açık Bilim Danışma Kurulu ile koordineli olarak çalışır. Komisyon ilgili rektör yardımcısının başkanlığında ve yılda iki kereden az olmamak suretiyle gerekli gördüğü durumlarda toplanır. Komisyonun uzman üyeleri bu göreve üç yıl süreliğine Rektörlük tarafından atanır. Bu üyeler görev sürelerinin sonunda yeniden atanabilir. Komisyon üyeleri,
b. BİDB’den sorumlu Rektör Yardımcısı
c. KDDB’den sorumlu Rektör Yardımcısı
d. Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı
e. Bilgi İşlem Daire Başkanı
f. Açık Erişim ve Kurumsal Arşiv konularında uzman en az iki öğretim üyesi
g. BİDB ilgili personeli
h. KDDB ilgili personelinden oluşur.
Yararlanma Hakkı
Madde 13- AEKA Sistemlerinde yer alan bilimsel ve entelektüel çalışmalardan yararlanma hakkı aşağıda belirtilen koşullarda gerçekleştirilir.
İsteyen herkes sistemde kayıtlı olup erişime açık olan çalışmalara serbestçe erişebilir.
Sistemde yer alan bilgi kaynakları kullanıldığında, kullanan kişi tarafından kaynak gösterilmesi bilimsel etik açısından gerekli ve zorunludur.
Yürürlük
Madde 14- Bu yönerge, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Senatosunun 12.02.2019 tarihli ve 2019/2 nolu toplantısında alınan 2 nolu kararı ile yürürlüğe girmiştir.
Yürütme
Madde 15- Bu Yönerge Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rektörlüğünce yürütülür.